Analyse armoede
Netwerk tegen Armoede neemt de partijprogramma’s van de zeven grootste Vlaamse partijen onder de loep
Kijk op structurele armoedebestrijding (Netwerk tegen Armoede)
Armoede is een onrecht. Armoede is een proces van marginalisering waarbij mensen structureel en langdurig in mensonterende leefsituaties belanden. Het Netwerk tegen Armoede verbindt de strijd tegen armoede met de ervaringen van mensen in armoede. Een stem geven aan mensen in armoede om zowel het probleem te benoemen als oplossingen aan te reiken is cruciaal om armoede structureel te bestrijden en zo een menswaardig leven voor iedereen te garanderen (art. 23 Belgische grondwet).
Armoede betekent uitsluiting op verschillende levensdomeinen tegelijkertijd. Het is het ontbreken van middelen om te voorzien in je basisbehoeften. Armoede is ook het ontbreken van kansen, het niet kunnen en mogen deelnemen aan de samenleving omdat randvoorwaarden niet vervuld zijn. Het is een uitsluiting die maakt dat je rechten niet gegarandeerd zijn.
Sociale grondrechten vormen de basis om armoede te bestrijden en te vermijden. Van het recht op een leefbaar inkomen, wonen, werk, onderwijs, cultuur, gezondheidszorg … tot een gezond leefmilieu. Structurele armoedebestrijding vraagt om een doorgedreven en gecoördineerd sociaal en economisch beleid. De sociale welvaartsstaat moet mensen beschermen die geboren zijn in moeilijkere omstandigheden (vb. kinderarmoede/ gezinsarmoede) of door pech getroffen worden (vb. ziekte). Die staat beschermt mensen tegen armoede én reikt hefbomen aan om uitsluiting en armoede ook te doorbreken.
Analyse op basis van het Memorandum Netwerk tegen Armoede
Hoe kijken politieke partijen naar de strijd tegen armoede?
Welke hefbomen dragen ze aan om armoede te vermijden en/of te bestrijden?
Bij elke partij krijgt u eerst een analyse van hun kijk op structurele armoedebestrijding. Vervolgens geven we per partij weer welke hefbomen en gemiste kansen in de strijd tegen armoede in hun verkiezingsprogramma zitten.
Welke kijk op structurele armoedebestrijding?
CD&V legt in armoedebestrijding een focus op werk en mensen stimuleren om aan de slag te gaan. Een menswaardig inkomen boven armoedegrens wordt beloofd, met prioriteit aan uitkeringen waar de kloof het grootst is.
CD&V voorziet een belangrijke rol voor hulpverlening en welzijnsinitiatieven in het brede middenveld bij de bestrijding van armoede. CD&V gaat voor structurele participatie van personen in armoede aan het beleid, via armoedetoetsen en blijvende erkenning van verenigingen waar armen het woord nemen.
Op het vlak van werk en werkloosheidsuitkering zien we een paradigmashift waarbij CD&V stelling neemt om werkloosheidsuitkeringen te beperken in de tijd na 3 jaar. Dit zal het armoederisico van langdurig werkzoekende vergroten en een verschuiving veroorzaken naar andere bijstandsuitkeringen, zoals het leefloon. Door de degressiviteit van werkloosheidsuitkeringen verder te versterken (snellere afbouw van de hoogte van het bedrag van de werkloosheidsuitkering) en in te zetten op arbeidsbegeleiding en toeleiding naar knelpuntberoepen, wil de partij mensen sterker activeren naar een betaalde job.
CD&V pleit voor een verplichte derdebetalersregeling bij huisartsen, tandarts, kinesist en logopedist. Er is een voorstel tot verdere uitbouw van de maximumfactuur in de gezondheidszorg. Dit zijn positieve voorstellen in de strijd tegen armoede, ze verhogen de betaalbaarheid en toegang van de eerstelijnsgezondheidszorg.
In het onderwijs gaat CD&V voor de inzet van brugfiguren op school. Helaas gaan ze niet voor schooltoelages die kostendekkend zijn voor gezinnen in armoede, noch voor het voluit ondersteunen van scholen in functie van een kostendekkend schoolbeleid.
Op het vlak van toegang tot cultuur, sport en toerisme pleit CD&V voor de uitrol van een bovenlokale UiTPAS met uitbreiding naar toeristische activiteiten en een meer getrapt systeem voor kansentarief (zo komen meerdere inkomensgroepen aan bod en worden sociale voordelen geleidelijker afgebouwd).
Sociaal wonen wordt versterkt door de invoering van een afdwingbaar sociaal bindend objectief, waarmee gemeenten hun sociale huurwoningen moeten realiseren. Het verlagen van de voorwaarde tot huurpremie tot 2 jaar wachten op sociale woning, versterkt kwetsbare huurders op de private huurmarkt. Ook een sociaal tarief voor energie op basis van inkomen wordt naar voren geschoven. Allemaal maatregelen die positief bijdragen aan de strijd tegen armoede.
De ambities op het vlak van sociale klimaattransitie en specifiek openbaar vervoer zijn minimaal. Er komt geen herziening van de beloofde basisbereikbaarheid of uitbreiding van kortingstarieven in het openbaar vervoer.
Gezien de grootorde van de noden in de kinderopvang, de aanzienlijke omvang van kinderarmoede (intergenerationele armoede) en de rol van CD&V in vorige Vlaamse regeringen, achten wij het een gemiste kans om de kinderopvang inclusiever en betaalbaarder te maken. CD&V pleit wel voor meer opvangplaatsen in de kinderopvang aan inkomenstarieven.
Welke hefbomen om armoede te bestrijden?
In het partijprogramma van CD&V vond het Netwerk tegen Armoede de volgende hefbomen terug:
Participatie mensen in armoede
- Nauwe samenwerking met en participatie van personen in armoede bij de formulering, uitwerking en evaluatie van het beleid inzake armoedebestrijding en dit op alle niveaus (Europees, federaal, Vlaams, lokaal).
- Toepassing van armoedetoetsen in de opmaak van armoedebeleid en een blijvende erkenning van de verenigingen waar armen het woord nemen.
Inkomen boven de armoedegrens
- Menswaardig inkomen voor iedereen: een groeipad uitstippelen, dat vooral de mensen steunt die de hoogste nood hebben (bv. gezinnen die het moeilijker hebben).
- Het statuut samenwonende: aanpassing in overeenstemming met nieuwe samenlevingsvormen als cohousing en zorgwonen. Door rekening te houden met de economische schaalvoordelen van samenhuizen.
- Groeipakket is een onvoorwaardelijk recht van het kind en een door ouders vrij te besteden maandelijks bedrag.
- Automatische toekenning van sociale voordelen en op basis van het inkomen.
Gezondheidszorg
- Verplichting van derdebetalersregeling voor huisartsen, tandartsen en kinesisten.
- Verdere uitbouw van de maximumfactuur in de gezondheidszorg.
- De regel dat patiënten 25% minder krijgen terugbetaald wanneer ze gebruikmaken van een niet-geconventioneerde kinesist, vroedvrouw of paramedicus, moet worden afgeschaft. Een patiënt mag niet gestraft worden voor de keuze van de zorgverlener om zich al dan niet te conventioneren.
- 1 OverKop-huis per eerstelijnszone
Kinderopvang
- Om kwaliteitsvolle opvang te organiseren moeten kinderbegeleiders voldoende tijd kunnen besteden aan elk kind: daarom de kind-begeleiderratio verlagen naar 5:1.
Onderwijs
- Duidelijk handelingskader voor het ondersteunen van gezinnen in armoede door te voorzien in ondersteuning van scholen in het ontwikkelen van expertise rond armoede.
- Brugfiguren om de welzijnsnoden van leerlingen op scholen op te pikken en de nodige verbinding te maken met het lokaal welzijnsaanbod.
- Installeren van een boekengarantie zodat alle leerlingen tijdig beschikken over de nodige leermiddelen, ook wanneer de school zou werken met een externe leverancier.
Vrije tijd
- UiTPAS uitrollen over heel Vlaanderen zodat we de veelheid aan kortings-, voordeel-, klanten- en kansenpassen herleiden tot 1 succesvol, geautomatiseerd systeem.
- Kortingstarief UiTPAS: Getrapt ondersteuningssysteem bij het kansentarief zodat het geen ‘alles of niets’-ondersteuning is
Wonen
- Een afdwingbaar Bindend Sociaal objectief dat bepaalt hoeveel bijkomende sociale huurwoningen een gemeente moet realiseren
- Huurpremie: beschikbaar maken voor mensen die minstens 2 jaar wachten op een sociale woning
Sociale klimaattransitie
- Sociaal energietarief op basis van het inkomen en degressieve ondersteuning, dat rekening houdt met het aantal leden binnen het gezin.
Digitalisering
- Bij de toeleiding naar sociale rechten moeten fysieke dienstverlening (vrije inloop) en telefonisch contact altijd mogelijk zijn.
Welke gemiste kansen om armoede te bestrijden?
In het partijprogramma van CD&V zag het Netwerk tegen Armoede de volgende gemiste kansen:
Werk
- Werkloosheidsuitkering beperken in de tijd na 3 jaar
- Degressieviteit: werkloosheidsuitkering optrekken in een eerste periode en nadien scherper laten dalen
Reactie Netwerk tegen Armoede
Door de beperking van werkloosheid in de tijd en degressiviteit van uitkeringen te versterken, zal het armoederisico van langdurig werkzoekenden vergroten en een verschuiving veroorzaken naar andere bijstandsuitkeringen zoals het leefloon.
Zet in op integrale begeleiding op maat en behoud het recht op werkloosheidsuitkering. Enkel zo zal de afstand tot de arbeidsmarkt niet groter worden en mensen kunnen toegeleid worden naar (aangepast) (werkbaar) werk.
Kinderopvang
- Extra 10.000 plaatsen aan inkomenstarief in de kinderopvang
- Extra flexibele uren en aanbod voor kinderen met extra zorgnoden
- Organisatoren van kinderopvang die dat wensen en aan de voorwaarden voldoen, moeten de mogelijkheid hebben om over te stappen naar inkomensgerelateerde kinderopvang.
- De overheid komt tegemoet aan een deel van de kosten voor kinderopvang. Om de impact van die ondersteuning te vergroten, verhogen we de fiscale aftrekbaarheid van opvangkosten en laten we de fiscus die kosten vooraf invullen op de belastingaangifte.
Reactie Netwerk tegen Armoede
Gezien de grootorde van de noden in de kinderopvang, achten wij het een gemiste kans om kinderopvang niet inclusiever en betaalbaarder te maken. CD&V gaat niet in op de voorrang voor werkende ouders, die recent, mede door hen, in de huidige regering werd ingevoerd. De voorrangsregeling voor werkende ouders is duidelijk een achteruitgang voor de strijd tegen armoede en de kansen voor kinderen uit kwetsbare gezinnen.
Onderwijs
- Versterken van de schooltoeslag (via de selectieve participatietoeslag: jaarlijkse toeslag als het gezinsinkomen voldoet aan de inkomensvoorwaarde).
- Schooltoeslag die is afgestemd op de reële kostprijs van de gekozen studierichting.
- Meer controle op de kostenbeperking van scholen, door de onderwijsinspectie inzage te geven in het kostenbeleid.
- Evaluatie van impact van een maximumfactuur op de werking van scholen.
Reactie Netwerk tegen Armoede
Er is geen volle inzet op een kostendekkende schooltoeslag en we missen de kans om voluit te gaan voor een kostendekkend schoolbeleid via de invoering van maximumfactuur in het secundair onderwijs.
Sociale klimaattransitie
- Eengemaakt openbaar vervoer zodat je met dezelfde kaart het land doorkruist
Reactie Netwerk tegen Armoede
Een eengemaakte kaart mét een sociaal tarief (dat wordt nu niet voorzien) zou vooruitgang kunnen betekenen. Probleem is wel dat er geen herziening van de beloofde basisbereikbaarheid of uitbreiding van kortingstarieven in het openbaar vervoer voorzien is. Een gemiste kans dus.
Digitalisering
- Uitbreiding van digibanken (locaties waar mensen terechtkunnen met digitale vragen)
- Creatie van buurtpunten om toegang tot internet en tot digitale toestellen te geven
Reactie Netwerk tegen Armoede
Er zijn geen voorstellen tot een betaalbaar initiatief dat mensen zelf in staat stelt om soft en hardware aan te kopen voor gebruik in hun private levenssfeer (thuis).
Welke kijk op structurele armoedebestrijding?
Groen trekt met het verkiezingsprogramma de kaart van de armoedebestrijding en zet in op vele investeringen die een positieve impact kunnen hebben op mensen in armoede. Via een verhoogd overheidsoptreden, kortinginitiatieven en gratis publieke dienstverlening willen ze het verschil maken.
Groen vindt de participatie van mensen in armoede aan de samenleving maar ook aan de besluitvorming en de uitvoering van beleid essentieel. Ze willen dit structureel verankeren.
Groen wil hogere minimumlonen en verlaging van belasting op inkomsten uit werk. De optrekking van de uitkeringen tot boven de armoedegrens wordt beloofd. Groen pleit voor een stevige hervorming van het Groeipakket waarbij sociale toeslagen worden verhoogd naarmate het inkomen lager is, een volledige indexering en extra steun aan eenoudergezinnen.
Groen gaat voor het behoud van werkloosheidsuitkering, bescherming van mensen in precaire contracten, sterke arbeidsbemiddelingsdiensten en meer jobs in de sociale economie.
De ambitie om het statuut samenwonende te hervormen ontbreekt in de voorstellen rond samenhuizen en huurwoningen. Daar is er te weinig aandacht voor mensen met lage inkomens en uitkeringen.
Er is een ambitieus plan voor meer sociale woningen waarbij wachtlijsten weggewerkt worden, het aantal woningen verdubbelt en huren op de private huurmarkt wordt gereguleerd via maximale huurprijzen voor slecht geïsoleerde woningen en een verruimde huurtoelage.
Groen pleit voor een veralgemeende derdebetalerssysteem, meer wijkgezondheidscentra en de automatische toepassing van de verhoogde tegemoetkoming. In verband met toegankelijke en betaalbare tandzorg gaan de voorstellen niet verder dan meer samenwerking tussen zorgverleners.
De toegang tot vrije tijd wordt gekoppeld aan toerisme en de betaalbaarheid van cultuur wordt voorzien via de uitrol van een UiTPAS over heel Vlaanderen.
Op het vlak van kinderopvang en onderwijs is Groen ambitieus. Ze gaan voor volledig kosteloos onderwijs, meer samenwerking tussen scholen en ouders en pleiten voor inkomenstarieven in alle kinderopvanginitiatieven.
Welke hefbomen om armoede te bestrijden?
In het partijprogramma van Groen vond het Netwerk tegen Armoede de volgende hefbomen terug:
Participatie van mensen in armoede
- Participatie van mensen in armoede aan de samenleving, besluitvorming en uitvoering van het beleid structureel verankeren in het besluitvormingsproces.
- Het uitvoeren van armoedetoetsen vóór de invoering (ex ante), gedurende de uitvoering (ex durante) en na afloop (ex post) van nieuwe beleidsmaatregelen.
Inkomen boven de armoedegrens
- Welvaartsgarantie: bijpassing tot aan de armoedegrens, zowel voor wie werkt aan een inkomen onder de armoedegrens als voor wie sociale bescherming heeft via een uitkering.
- Minimumlonen meteen verder optrekken naar minstens 60% van het mediaaninkomen. Zo zorgen we ervoor dat werken loont.
- Optrekken van de uitkeringen tot boven de armoedegrens.
- Hervorming van het Groeipakket: verhogen van sociale toelagen voor gezinnen naarmate het inkomen lager is en extra steun geven aan eenoudergezinnen.
- Volledige indexering van de kinderbijslag (in het Groeipakket).
- Individualisering van de rechten door het statuut van samenwonende af te schaffen. Dit betekent dat de uitkeringen waar alleenstaanden recht op hebben ook volledig aan samenwonenden worden toegekend, zowel wat betreft de werkloosheidsuitkering als de ziekte-uitkering.
Gezondheidszorg
- Veralgemeende derdebetalersregeling: enkel remgeld aan te rekenen bij een bezoek aan de dokter.
- De verhoogde tegemoetkoming automatisch toekennen aan iedereen die aan de inkomensgrenzen voldoet.
- Meer wijkgezondheidscentra/medische huizen waar je artsen en andere zorgverleners kan raadplegen zonder te moeten betalen.
Kinderopvang
- Alle kinderopvanginitiatieven laten werken met bijdragen afhankelijk van het inkomen.
- Kinderopvang gratis voor gezinnen met de laagste inkomens.
- Kind-begeleiderratio 5 op 1: maximaal vijf kinderen per begeleider in de kinderopvang.
Onderwijs
- Gratis en kosteloos onderwijs met gratis schoolmateriaal en voldoende werkingsmiddelen voor scholen.
- Op termijn een maximumfactuur in het secundair onderwijs, zoals in het basisonderwijs. Kostendekkende schooltoelages voor gezinnen met lage inkomens.
- Verbod op het werken met incassobureaus bij het innen van onbetaalde schoolfacturen.
- Participatief armoedebeleid op scholen: inzetten op communicatie met ouders en vorming van leerkrachten over de leefwereld van gezinnen in armoede.
Vrije tijd
- Groen koppelt het recht op vrije tijd aan het recht op vakantie en betaalbaar toerisme: een verhoogde korting van 80% op het aanbod van Iedereen Verdient Vakantie voor mensen met een verhoogde tegemoetkoming.
- De UiTPAS uitrollen in elke gemeente en meer inzetten in het bereiken van kansengroepen en verenigingen (Toepassing UiTPAS aan kansentarief)
Werk
- Werkloosheidsuitkeringen: geen degressiviteit, geen beperking in de tijd of verplichte gemeenschapsdienst
- Investeren in diensten voor arbeidsbemiddeling (VDAB en ACTIRIS)
- VDAB die werkgevers helpt bij het uitschrijven van vacatures. Ook werkzoekenden die nog niet 100% aan de functievereisten voldoen, krijgen een kans, met de nodige begeleiding of bijscholing
- Meer jobs in de sociale economie: van 50.000 naar 100.000 jobs. Sociale tewerkstelling levert menselijk, maatschappelijk én economisch op.
Wonen
- Sociale woningbouw verdubbelen en bestaande woningen verduurzamen: 200.000 extra klimaatneutrale en gezonde huurwoningen aan verlaagd tarief.
- Sociale huurwoningen niet afhankelijk maken van voorwaarden, zoals de kennis van het Nederlands.
- Huurpremie: snellere en automatische toekenning van de Vlaamse huurpremie voor wie wacht op een sociale woning.
- Systeem van geconventioneerde huur: wanneer een verhuurder beslist te verhuren aan een kandidaat-huurder die recht heeft op een huursubsidie of huurpremie, wordt het steunbedrag in mindering gebracht op de huurprijs (bepaald op basis van geobjectiveerde richthuurprijzen) en onmiddellijk aan de verhuurder uitbetaald.
Sociale klimaattransitie
- Extra voorfinanciering om woningen energiezuinig te maken, ook op maat van mensen met een laag inkomen via een meteen inzetbare renovatiebon van 10.000 tot 25.000 euro, die ze niet moeten terugbetalen.
- Beter en goedkoper openbaar vervoer: abonnement voor het openbaar vervoer voor 12 euro per jaar.
Digitalisering
- Internet als basisdienst: het sociaal internettarief dat automatisch wordt toegekend (minstens aan mensen met een verhoogde tegemoetkoming voor gezondheidszorg).
- Gratis draadloze netwerken en openbare computerruimtes vormen een belangrijke aanvulling.
- Sociale tarieven voor internet en telecom.
- Fysieke en telefonische dienstverlening garanderen via wettelijke minima bij overheidsdiensten volgens het principe Click-Call-Connect.
Welke gemiste kansen om armoede te bestrijden?
In het partijprogramma van Groen zag het Netwerk tegen Armoede de volgende gemiste kansen:
Gezondheidszorg
- Meer samenwerking tussen zorgverleners in de buurt (huisartsen, tandartsen, apothekers, maatschappelijk werkers, verzorgende en psychologen).
- Preventieve tandzorg: proactieve jaarlijkse uitnodiging zou standaard moeten zijn.
Reactie Netwerk tegen Armoede
We missen een ambitieus plan om tandzorg toegankelijker en betaalbaarder te maken. Het gaat namelijk de foute richting uit. Er is een tekort aan tandartsen en degenen die er zijn, de-conventioneren in groten getale. Dit zorgt voor het wegduwen van financieel zwakkere patiënten (selectie). Het gebrek aan tandzorg heeft grote gevolgen voor sociale aanvaarding maar ook grote medische consequenties (hartziekten). Tandzorg als basisgezondheidshulp wordt één van de grote uitdagingen de komende jaren.
Sociale klimaattransitie
- Mensen met een laag inkomen geven we het recht op het sociaal tarief voor energie. We breiden het sociaal tarief terug uit op basis van het inkomen en automatische toekenning. Voor klanten met een sociaal tarief voeren we bovendien een prijsplafond voor elektriciteit in.
Reactie Netwerk tegen Armoede
De voorbije legislatuur had al een hervorming van het sociaal energietarief doorgevoerd moeten zijn. Het momentum met de energiecrisis is gemist om te hervormen. Mensen in armoede zijn de voorbije 10 jaar totaal genegeerd/vergeten in de klimaattransitie. Ze zijn immers veelal geen eigenaars van woningen (premies voor renovaties en zonnepanelen) noch eigenaar van een (schone) auto (zie vb. de elektrificatie, afbouw van het openbaar vervoer, geen sociale maatregelen om vb. deelfietsen of deelauto’s toegankelijk te maken …). Op het vlak van een sociaal rechtvaardige klimaattransitie dringt zich een grote inhaaloperatie op. Een aanzienlijk deel van het budget van het Klimaatfonds zal in de eerste plaats moeten besteed worden aan de laagste inkomens om de klimaattransitie legitimiteit te geven (zie vb. de protesten tegen LEZ- zones, dieseltaks …).
Welke kijk op structurele armoedebestrijding?
N-VA zet in op een begroting in evenwicht door voorstellen tot besparingen via lagere lasten en hervorming van de sociale zekerheid.
N-VA stelt voor om uitkeringen, zoals de werkloosheidsuitkering en het leefloon, gedurende enkele jaren niet langer te verhogen door geen indexering door te voeren en dus ook niet op te trekken tot boven de armoedegrens. De facto zal dat de armoedekloof verdiepen bij mensen die afhankelijk zijn van een uitkering aangezien de uitkering niet aangepast wordt aan de stijgende levensduurte. Ook koppelen ze de sociale zekerheid en sociale bescherming aan 5 jaar wettelijk verblijf in België. Dit zal het armoederisico bij mensen met migratieachtergrond verhogen. Mensen zullen daardoor aangewezen zijn op charitatieve of materiële hulp (vb. voedselpakket) indien ze geen betaalde job hebben.
N-VA koppelt de toegang tot sociale grondrechten ook aan voorwaarden als taalvereisten en (begeleiding naar) werk. Bij meerdere financiële steunmaatregelen (Groeipakket, leefloon) wordt voorgesteld om financiële tegemoetkomingen, die nu uitgekeerd worden aan gezinnen, te ontnemen en te laten beheren door OCMW/lokale besturen.
In verband met onderwijs is de ambitie beperkt in verhouding met de uitdagingen. Enkel de variabele schooltoelage wordt ‘fijnmaziger’ ingezet naargelang de opleiding die je kind volgt. N-VA voorziet een rol voor scholen in het melden van ongelijke onderwijskansen. Ingeval van onbetaalde facturen of geen Nederlandstalige communicatie met de school, stelt N-VA voor dat scholen dit discreet melden aan het lokaal sociaal beleid. Zo kunnen ouders ondersteund maar evengoed financieel gestraft worden en sociale voordelen rechtstreeks aan de school gegeven worden.
Het valt op dat de inspraak, zeggenschap en autonomie over het eigen leven wordt ontnomen bij financieel kwetsbare gezinnen. De geboden ondersteuning is ook onmiddellijk gekoppeld aan de dreiging met sancties bij de niet-naleving van voorwaarden of eisen van de overheid of een instantie.
In het verkiezingsprogramma stelt N-VA dat het socio-culturele middenveld moet ingeperkt worden tot het uitvoeren van hun taken, waarbij de democratisch kritische rol van het middenveld niet wordt gewaardeerd. Dat is een gemiste kans tot samenwerking aan een beleid op basis van dialoog en inspraak van burgers en hun verenigingen.
Voor N-VA is sociaal wonen een ondersteuning van tijdelijke aard en moeten woonmaatschappijen sociale huurders aanzetten tot uitstroom. De praktijk leert nochtans dat de stabiliteit van een vaste en betaalbare (sociale) huurwoning cruciaal is in de strijd tegen intergenerationele armoede en sociale mobiliteit mogelijk maakt. Op de private huurmarkt zet N-VA in op het model van geconventioneerd huren. Dit is positief. Maar globaal genomen wordt het recht op wonen wel uitgehold.
N-VA zet de voorrang voor werkende ouders in de kinderopvang voort. Vele ouders en vooral ouders in maatschappelijk kwetsbare positie zullen dus niet langer (prioritair) een plek vinden in de kinderopvang. De sociale en pedagogische functie van de kinderopvang wordt totaal ondergeschikt gemaakt aan de economische functie.
Welke hefbomen om armoede te bestrijden?
In het partijprogramma van N-VA vond het Netwerk tegen Armoede de volgende hefbomen terug:
Inkomen boven de armoedegrens
- Sociale voordelen plafonneren en koppelen aan het inkomen en niet aan het statuut. De koppeling aan inkomensgrenzen kan ervoor zorgen dat ook werkende volwassenen met een laag loon toegang krijgen tot bepaalde sociale voordelen.
Gezondheidszorg
- Actualisatie van de nomenclatuur op regelmatige basis zodat de tarieven en de terugbetaling altijd actueel zijn. Dat zal ertoe leiden dat meer zorgverstrekkers zich kunnen houden aan deze tarieven (via conventie).
- Afschaffen van de “25 procent-regel” bij kinesisten en andere zorgverstrekkers. Deze regel stelt dat een patiënt 25 procent minder van de overheid terugbetaald krijgt als de zorgverstrekker niet geconventioneerd is.
- Raadplegingen voor jongeren bij een mentale zorgverlener voor het grootste deel terug te betalen.
- OverKop-huizen aanmoedigen en faciliteren. Waar mogelijk planten we deze huizen nabij of zelfs onder hetzelfde dak zoals bij jeugdwerkinitiatieven.
Wonen
- Verruimd aanbod aan kwaliteitsvolle en betaalbare huurwoningen op de huurmarkt door een versterkte inzet op het systeem van budgethuur (geconventioneerd huren – mits de huurgelden laag genoeg liggen).
- Versoepeling van de huurpremie: de wachttijd van vier jaar opnieuw evalueren.
Welke gemiste kansen om armoede te bestrijden?
In het partijprogramma van N-VA zag het Netwerk tegen Armoede de volgende gemiste kansen:
Participatie van mensen in armoede
/
Reactie Netwerk tegen Armoede
Er wordt helaas niets vermeld in het N-VA-programma over inspraak van mensen in armoede in de opmaak van beleidsmaatregelen, noch via armoedetoetsen, noch via de verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen.
Inkomen boven de armoedegrens
- Uitkeringen, zoals de werkloosheidsuitkering en het leefloon, gedurende enkele jaren nominaal blokkeren zodat ze nooit sterker toenemen dan de stijging van de laagste lonen, die via de bestaande loonwet berekend wordt. Pensioenen en ziekte-uitkeringen worden hiervan uitgezonderd.
- Wie aanspraak wil maken op een leefloon en andere sociale bijstand moet voortaan eerst vijf jaar ononderbroken, werkelijk en wettelijk in dit land verblijven.
- Het leefloon gaat naar een lager basisbedrag met aanvullende bedragen die gelinkt worden aan het leren van Nederlands en het zoeken naar werk.
- Het Groeipakket is er om ieder kind en hun ouders te ondersteunen in hun opvoeding. Wanneer een ouder in budgetbeheer is of financiële bijstand krijgt van het OCMW en blijkt dat hij of zij het geld niet ten goede van het kind besteedt, krijgt die ouder niet langer het Groeipakket rechtstreeks uitbetaald. Het OCMW zal de mogelijkheid krijgen om dat budget in te zetten om rechtstreeks aankopen te doen voor de kinderen (kleding, voeding, schoolmateriaal …).
- De ouders van thuiswonende meerderjarige kinderen die een leefloon als samenwonende ontvangen, krijgen voor deze kinderen niet langer een Groeipakket.
Reactie Netwerk tegen Armoede
Onze sociale zekerheid is één van de grote verwezenlijkingen van onze welvaartsstaat, gebaseerd op het principe van verzekering en solidariteit. Sociale grondrechten zijn ingeschreven in de Belgische Grondwet (art 23) en garanderen het recht op een menswaardig leven voor elke burger.
De sociale zekerheid en sociale bescherming koppelen aan 5 jaar wettelijk verblijf in België , zal het armoederisico bij mensen met migratieachtergrond verhogen en mensen zullen aangewezen zijn op charitatieve of materiële hulp (vb. voedselpakket) indien ze geen betaalde job hebben.
Bovenstaande voorstellen, zoals het niet langer indexeren van de laagste uitkeringen (vb. leefloon), betekenen een schending van die grondrechten en een verdere aantasting van het recht op menswaardig leven.. Het Groeipakket en de gekoppelde sociale toelagen moeten rechtstreeks naar de gezinnen gaan. Zij moeten kunnen rekenen op vertrouwen en autonomie in plaats van met wantrouwen en paternalisme geconfronteerd te worden. Het Groeipakket is het recht van het kind, ook meerderjarige kinderen die nog ten laste staan van hun ouders.
Gezondheid
- Voor tandartsen en (huis)artsen werken met aangepaste artsenquota in een medisch kadaster. Dat houdt voor elke regio duidelijk bij hoeveel (tand)artsen er in welk regime werken.
Kinderopvang
- Factuur van de kinderopvang volledig fiscaal aftrekbaar (aftrekbare percentage van 45 procent naar 100 procent van het maximale bedrag per kind en per dag).
- Bedrijfscrèches en voorzien in een volledige aftrekbaarheid als beroepskost en volledige vrijstelling van belastingen bij de werknemer.
- We behouden de voorrang voor kinderopvang voor werkende ouders. We stimuleren verder de opvang die voldoet aan de noden van werkende ouders.
Reactie Netwerk tegen Armoede
Kinderopvang moet voor iedereen toegankelijk zijn. Kwalitatieve kinderopvang is een belangrijke hefboom in de strijd tegen (kinder)armoede. Door voorrangsregels aan werkende ouders wordt die volledig gereduceerd tot haar economische functie (opvang tijdens de werkuren). De kinderopvang speelt nochtans ook een cruciale rol in de pedagogische ontwikkeling en sociale ontplooiing van kinderen en ouders.
Deze voorstellen zullen enkel voordelig zijn voor die gezinnen die al toegang hebben tot de arbeidsmarkt en de kinderopvang, kortom, zij die het financieel al beter hebben.
Onderwijs
- Variabele schooltoeslag binnen het Groeipakket fijnmaziger maken, meer aangepast aan de kostprijs van de individuele opleidingen
- Leerkrachten moeten focussen op hun kerntaak, namelijk lesgeven. Ouders zijn verantwoordelijk voor alle andere problemen.
- Wanneer scholen vaststellen dat kinderen geen gelijke onderwijskansen krijgen omdat hun ouders niet aan hun ouderlijke verantwoordelijkheid beantwoorden, dan kunnen zij dat discreet melden aan het lokaal bestuur (vb. onbetaalde facturen of het niet in staat zijn om in het Nederlands te communiceren met de school). In dat geval kan het lokaal sociaal beleid voor die ouders die echt hulpbehoevend zijn ondersteuning bieden, maar evengoed voor die ouders die hun verantwoordelijkheid niet willen nemen, financieel optreden. Zo laten we sociale voordelen indien nodig rechtstreeks toekomen bij de school.
Reactie Netwerk tegen Armoede
De basis voor samenwerking tussen ouders en scholen is vertrouwen, wederzijdse communicatie en respect. Ouders en de school behartigen het belang van het kind en voorzien beide in de opvoeding en educatie van het kind. De rol die N-VA voorziet voor scholen om te melden waarbij het kan leiden tot financiële sancties ten aanzien van ouders zal het vertrouwen niet ten goede komen, wel gezinnen verder in isolement en mogelijks ook in armoede duwen.
De voorstellen in dit programma zetten heel sterk in op sanctionering en het wegnemen van financiële slagkracht en autonomie van gezinnen in armoede. Het is bovendien discriminerend voor ouders met migratieachtergrond die onvoldoende Nederlands spreken en/of analfabeet zijn (ook in hun moedertaal).
Vrije tijd
- Sportfederaties en sportclubs spelen een cruciale rol in het aanbieden van kwaliteitsvolle en betaalbare sportactiviteiten.
- We zorgen ervoor dat alle leerlingen op alle scholen in contact komen met een divers sportaanbod en op weg gezet worden naar een lokale sportclub.
Reactie Netwerk tegen Armoede
De voorstellen missen slagkracht, specifiek voor de toegang tot sportclubs voor kinderen en volwassenen in armoede. De voorstellen zijn te weinig ambitieus om vrijetijdsbesteding inclusief, toegankelijk en betaalbaar te maken voor mensen in armoede.
Werk
- Beperken van de werkloosheidsuitkering tot 2 jaar en meer degressiviteit: eerste drie maanden een hogere financiële bescherming. Naarmate de tijd vordert, daalt de uitkering sterker.
- Wie weigert mee te werken aan een passend traject naar werk wordt gesanctioneerd door de VDAB.
- Lokale besturen krijgen de optie om een structurele rol op te nemen in het bereiken van niet-beroepsactieve bevolking.
- Via outputgerichte financiële beloningen OCMW’s inzetten op activering en integratie van leefloongerechtigden.
- Sancties voor werknemers gradueel optrekken bij onvoldoende medewerking aan hun terug-naar-werktraject (traject naar werk via de ziekenfondsen) en voorzien een gelijkaardige sanctie bij onvoldoende medewerking aan een re-integratietraject (traject naar werk via de werkgever)
Reactie Netwerk tegen Armoede
Door de beperking van werkloosheid in de tijd en degressiviteit van uitkeringen te versterken, zal het armoederisico van langdurig werkzoekenden vergroten en een verschuiving veroorzaken naar andere bijstandsuitkeringen, zoals het leefloon.
Zet in op integrale trajectbegeleiding op maat en behoud het recht op werkloosheidsuitkering. Enkel zo zal de afstand tot de arbeidsmarkt niet groter worden en kunnen mensen toegeleid worden naar (aangepast) (werkbaar) werk.
Er kan een rol aan de lokale besturen gegeven worden in de activering van niet-beroepsactieve bevolking, maar deze moet gebaseerd zijn op ondersteuning en motivatie om mensen te helpen. Niet op basis van een systeem, waarbij de lokale besturen meer middelen krijgen naarmate ze meer succes boeken in het aantal geslaagde activeringstrajecten.
Wonen
- Een sociale woning is geen permanent recht maar een springplank richting de reguliere vastgoedmarkt. Nadruk op het tijdelijke karakter van sociale huisvesting.
- Woonmaatschappijen moeten de uitstroom binnen de sociale huisvesting stimuleren.
Reactie Netwerk tegen Armoede
Het recht op wonen, het hebben van woonzekerheid is een fundamentele hefboom om uit armoede te geraken. Het recht op wonen voorwaardelijk maken en inzetten op uitstroom uit een sociale huurwoning zal enkel onzekerheid en instabiliteit creëren. In combinatie met de huidige wooncrisis, waarbij privaat huren onbetaalbaar is voor de laagste inkomens, is een model van geconventioneerd huren onvoldoende om aan de woonnood tegemoet te komen. Dit zal stijgende dak- en thuisloosheid tot gevolg hebben.
Sociale klimaattransitie
- Een geïntegreerd openbaar-vervoersysteem dat op basis van één vervoerbewijs toegankelijk is.
- Privatisering en regionalisering van het spoor om zo 1 geïntegreerd vervoersaanbod te hebben met betere aansluiting op tram of bus.
Reactie Netwerk tegen Armoede
Dit voorstel inzake openbaar vervoer is te weinig ambitieus om een hefboom te zijn in de strijd tegen mobiliteitsarmoede. Er ontbreekt een plan van aanpak om laagste inkomens en mensen in armoede mee te nemen in een sociale klimaattransitie.
Digitalisering
- Overheid heeft een voorbeeldrol door onze dienstverlening, zowel fysiek als digitaal, integraal toegankelijk te maken en te ontdoen van (soms letterlijke) drempels die participatie in de weg staan.
- Bedrijven in essentiële sectoren dienen daarom steeds een basisdienstverlening fysiek aan te bieden. We denken hierbij onder andere aan een rekening openen bij een bank, een internet- of telefoonabonnement afsluiten, postdiensten, enzovoort.
Reactie Netwerk tegen Armoede
Er zitten in de voorstellen goede elementen maar de ambities worden te weinig concreet gemaakt in de strijd tegen armoede. Er is geen inzet op de betaalbaarheid van het openbaar vervoer, telecom en internet voor mensen in armoede.
Welke kijk op structurele armoedebestrijding?
Open Vld is van oordeel dat sociale grondrechten en dienstverlening, zoals VDAB, NMBS en De Lijn, beter zullen functioneren via marktwerking en private ondernemers. Open Vld ziet armoedebestrijding als een individuele problematiek en verantwoordelijkheid om er zichzelf uit te werken. Ondersteuning naar werk is volgens Open Vld dé uitweg uit armoede.
(Beleids)Participatie van mensen in armoede komt niet voor in het verkiezingsprogramma van Open Vld.
Werken moet lonen en het verschil tussen voltijds werken en niet werken moet 500 euro zijn. Er wordt niet gesproken over de minimumlonen, de focus ligt op het verlagen van lasten op inkomsten uit arbeid. Open Vld wil een indexering op nettolonen in plaats van brutolonen, dat zal het armoederisico potentieel vergroten.
Ondanks een aantal goede initiatieven met betrekking tot gezondheid, missen we een structurele en allesomvattende ambitie om gezondheidszorg betaalbaar en toegankelijk te maken voor de laagste inkomens.
Open Vld zet de voorrang voor werkende ouders in de kinderopvang voort waardoor vooral ouders in maatschappelijk kwetsbare posities uitgesloten zullen worden. In verband met onderwijs is de ambitie laag in verhouding met de uitdagingen, enkel de aanpassing van de schooltoeslag aan de kostprijs van een opleiding wordt voorzien. Dat is op zich een positieve maatregel voor gezinnen in armoede, maar onvoldoende om gelijke onderwijskansen te genereren.
Voor vrije tijd heeft Open Vld de ambitie om een zo groot mogelijke groep te bereiken en te werken via automatische en niet-stigmatiserende kortingsinitiatieven. Hier liggen kansen voor de strijd tegen armoede en het realiseren van het recht op cultuur, sport en vrijetijdsbesteding. Open Vld legt binnen vrijetijdsbesteding een nadruk op het toegankelijk maken van sport en beweging voor iedereen; daarbij leggen ze een accent op het verenigingsleven. Dit vraagt om verdere concretisering.
Open Vld bepleit de beperking van werkloosheidsuitkeringen tot 2 jaar en de privatisering van arbeidsbemiddelingsdiensten zal de zoektocht naar werk voor langdurig werkzoekenden mogelijks bemoeilijken. Er is nood aan integrale begeleiding op maat van werkzoekenden en een financiële zekerheid om armoede te voorkomen en zo de afstand tot de arbeidsmarkt niet te vergroten.
Inzake sociale woningbouw gaat Open Vld enkel in op de transformatie van sociale woonwijken naar activeringswijken. Er is te weinig ambitie om de tekorten weg te werken in sociale woningbouw of de wooncrisis te erkennen en aan te pakken. Open Vld wil discriminatie op private huurmarkt aanpakken door praktijktesten en wil bekijken hoe de toegang tot sociale huurpremies en subsidies te verbreden. Dat biedt dan weer kansen in de strijd tegen armoede.
Het ontbreekt Open Vld aan een plan van aanpak om de laagste inkomens en mensen in armoede mee te nemen in een sociale klimaattransitie. Wel doet Open Vld het voorstel om openbaar vervoer tot 16 jaar gratis te maken. Zeker voor gezinnen met kinderen is dit positief.
Welke hefbomen om armoede te bestrijden?
In het partijprogramma van Open Vld vond het Netwerk tegen Armoede de volgende hefbomen terug:
Inkomen boven de armoedegrens
- Wegwerken van fiscale nadelen verbonden aan samenwonen als iemand uitkeringstrekkende wordt
- Sociale voordelen toekennen op basis van inkomen in plaats van een statuut
Reactie Netwerk tegen Armoede
Deze initiatieven zijn kleine hefbomen vooral in de preventie van armoede bij de (werkende) middenklasse maar voor Open Vld komen er geen bijkomende inspanningen om de laagste uitkeringen en inkomens boven de armoederisicogrens te tillen.
Gezondheidszorg
- Meer inzet op specifieke terugbetalingen, zoals diagnostiek, geestelijke gezondheidsproblemen en leerstoornissen bij kinderen en volwassenen.
- Maximumfactuur voor kosten van verblijf in een psychiatrisch ziekenhuis na 1 jaar.
- Nabije en laagdrempelige aanspreekpunten voor hulpvragen voor jongeren waarbij de eerste sessies gratis worden aangeboden.
Reactie Netwerk tegen Armoede
Deze initiatieven zijn goed maar helaas wel te beperkt om basisgezondheidszorg toegankelijker en betaalbaarder te maken voor een grote groep van mensen in armoede.
Kinderopvang
- Kinderen met alle achtergronden naar opvang en het kleuteronderwijs begeleiden
- Maximale inzet op inkomensgerelateerd betalingssysteem in kinderopvang
- Meer samenwerking tussen de verschillende basisvoorzieningen (gezinsondersteuning, kinderopvang en kleuterschool)
Onderwijs
- Bedrag van de schooltoeslag passen we aan de kostprijs van de opleiding aan. Op die manier kan elke scholier een studierichting kiezen die zij of hij wil, en wordt de school niet gehinderd in haar werking
Vrije tijd
- Samenwerking tussen lokale besturen, UiTPAS en jeugdverenigingen zodat iedereen kan deelnemen aan de vrijetijdsbesteding die hij of zij wil. Dit moet zoveel mogelijk automatisch en dus op een niet-stigmatiserende manier gebeuren.
- Stimuleren van sportparticipatie in alle vormen (clubs, scholen, publieke ruimte) en dit toegankelijk maken voor iedereen, ongeacht leeftijd, achtergrond of voorkeur.
Wonen
- Praktijktesten op de huurmarkt om discriminiatie op huurmarkt op te sporen.
- Toegang tot sociale huurpremies en huursubsidies verbreden: specifiek gericht op mensen die werken of actief werk zoeken.
- Energieprestatiecertificaat (EPC) evolueren naar een zero-emission building certificaat (ZEB).
Sociale klimaattransitie
- Openbaar vervoer gratis tot 16 jaar. Jongeren moeten zich vrij kunnen bewegen. Openbaar vervoer is daar de cruciale factor in aangezien autorijden er nog niet in zit.
Digitalisering
- Elk beleidsniveau moet prioriteit geven aan digitale inclusie zodat niemand achterblijft.
- Iedere burger bij één uniek loket kan terecht voor alle contacten met de overheid.
Welke gemiste kansen om armoede te bestrijden?
In het partijprogramma van Open Vld zag het Netwerk tegen Armoede de volgende gemiste kansen:
Participatie van mensen in armoede
- Burgerparticipatie die de kiezer een directe stem geeft. Burgers moeten op regelmatige tijdstippen hun stem direct en via innovatieve middelen kunnen laten horen. Eén van de instrumenten om dit te realiseren, is de kiezersraadpleging.
Reactie Netwerk tegen Armoede
Goed dat er waardering is voor inspraak en participatie van burgers. Er ontbreekt wel een visie op het betrekken van burgers in armoede, specifiek op armoedebestrijdingsbeleid en vooral op het wegnemen van de vele extra drempels tot participatie en inspraak voor mensen die op of onder de armoedegrens leven.
Inkomen boven de armoedegrens
- Het verschil tussen voltijds werken en niet-werken is minstens 500 euro. We schaffen de 45%-schijf (belastingschijf) af en breiden de Vlaamse jobbonus uit tot mediaaninkomens en verhogen hem tot 1.000 euro. Op die manier loont het altijd om te gaan werken.
- Plafonneren van totaalbedrag leefloon binnen een gezin tot aan de armoedegrens
- Indexering van nettolonen in plaats van de brutolonen om de koopkracht van werknemers te beschermen. Maar tegelijkertijd heeft de automatische indexering wel het competitief vermogen van bedrijven, die dit grotendeels hebben moeten betalen, onder druk gezet. Er is nood aan een systeem dat de koopkracht beschermt, maar tegelijkertijd onze concurrentiekracht niet uitholt.
Reactie Netwerk tegen Armoede
Er ontbreekt een plan van aanpak voor inkomens onder de armoedegrens en mensen die niet kunnen werken en daardoor in armoede terechtkomen. Niet iedereen is in staat om (voltijds) te werken. De indexering op nettolonen ipv brutolonen zal het armoederisico vergroten en meer werkende armen creëren.
Gezondheidszorg
- Verhoogde tegemoetkoming behouden voor mensen die het echt nodig hebben.
- Aanbod van huisartsen en tandartsen in kaart brengen op niveau van zorgregio’s.
- Gezinscoaches zijn de sleutel tot succes om in kansarme gezinnen resultaten te boeken. Omdat ze een integrale aanpak kunnen uitwerken voor tal van problemen en gezinnen in plaats van te moeten doorverwijzen naar allerhande verschillende instanties.
Reactie Netwerk tegen Armoede
Ondanks bovenstaande initiatieven en de hefbomen met betrekking tot gezondheid, missen we een structurele en allesomvattende ambitie om gezondheidszorg betaalbaar en toegankelijk te maken voor mensen in armoede. Dit zeker gezien het tekort aan artsen en de de-conventioneringsgolf bij de vrije zorgberoepen.
Kinderopvang
- Voor wie werkt en gebruikmaakt van kinderopvang moet de kostprijs substantieel omlaag, ook voor de middeninkomens.
- Lagere kind-begeleiderratio wordt niet gespecificeerd
- Het aanbod kinderopvang wordt uitgebreid, onder meer door bedrijfscrèches te faciliteren.
Reactie Netwerk tegen Armoede
Kinderopvang moet voor iedereen toegankelijk zijn, dat mag niet afhankelijk zijn van je inkomen of van je tewerkstellingsplaats. Kwalitatieve kinderopvang is een belangrijke hefboom in de strijd tegen (kinder)armoede. Die wordt door voorrangsregels aan werkende ouders gereduceerd tot haar economische functie (opvang tijdens de werkuren). Het gaat ook over pedagogische ontwikkeling en sociale ontplooiing van kinderen en ouders.
Onderwijs
- Keuze lesmateriaal ligt in handen van leerkracht. Bij vragen over de kwaliteit van het lesmateriaal kunnen ze daarvoor terecht bij het kenniscentrum Leerpunt.
- Schoolverlaters voorkomen door preventieve samenwerking, ouderbetrokkenheid en flexibele leervormen (vb. duaal leren) met daarbij strikt aanwezigheidsbeleid en sanctionerend optreden.
Reactie Netwerk tegen Armoede
Om mensen in maatschappelijk kwetsbare posities te bereiken en ouderbetrokkenheid te vergroten moet ingezet worden op de samenwerking tussen ouders en scholen. Dit op basis van vertrouwen, een outreachende aanpak en ook door de samenwerking te versterken tussen verschillende middenveldorganisaties en bestaande vertrouwenspersonen. De keuze in het school/lesmateriaal is bepalend voor de schoolfactuur en raakt gezinnen in armoede. Het Netwerk tegen Armoede bepleit de keuze in school/lesmateriaal ruimer te bekijken dan de keuze van de individuele leerkracht.
Werk
- Werkloosheidsuitkeringen in de tijd beperkt tot 2 jaar.
- Versterking van de degressiviteit van werkloosheidsuitkeringen. De eerste drie maanden zijn ze hoger dan nu het geval is om daarna elke 3 maanden te dalen tot het niveau van de minimumuitkering.
- Arbeidsbemiddeling en de organisatie van opleidingen uitbesteden aan private partners.
- Na twee jaar worden de lokale besturen eindverantwoordelijke voor de activering. OCMW’s worden te weinig financieel verantwoordelijk gesteld voor het aantal mensen met leefloon dat ze kunnen activeren naar een betaalde job.
- Uitzendarbeid mogelijk maken voor onbepaalde duur.
Reactie Netwerk tegen Armoede
Door de beperking van werkloosheidsuitkeringen in de tijd en de degressiviteit van uitkeringen te versterken, zal het armoederisico van langdurig werkzoekenden vergroten. Het zal een verschuiving veroorzaken naar andere bijstandsuitkeringen zoals het leefloon.
Zet in op integrale trajectbegeleiding op maat en behoud het recht op werkloosheidsuitkering. Enkel zo zal de afstand tot de arbeidsmarkt niet groter worden en mensen kunnen toegeleid worden naar (aangepast) (werkbaar) werk.
De lokale besturen kunnen een grotere rol krijgen in de activering van niet-beroepsactieve bevolking, maar deze moet gebaseerd zijn op ondersteuning en motivatie om mensen te helpen. Niet op basis van een systeem waarbij de lokale besturen meer of minder middelen krijgen naarmate ze meer of minder geslaagd activeren.
Uitzendarbeid mogelijk maken voor onbepaalde duur zal zorgen voor nog meer onzekerheid voor mensen die interimarbeid verrichten en verhoogt het armoederisico.
Wonen
- Sociale woonwijken worden activeringswijken (naar werk).
- Toegang tot sociale huurpremies en huursubsidies verbreden.
Reactie Netwerk tegen Armoede
In verhouding tot de wooncrisis, zijn de voorstellen rond sociale woningbouw te weinig ambitieus. Ook achten we de ‘verbreding’ van toegang tot sociale huurpremies en subsidies te weinig specifiek. Het recht op wonen staat in de Belgische Grondwet (art 23) en zou niet gekoppeld mogen zijn aan de wil of mogelijkheid op inzetbaar te zijn op de arbeidsmarkt. Er gebeurt ook heel veel waardevolle niet-betaalde (zorg)arbeid buiten de arbeidsmarkt.
Sociale klimaattransitie
- Privatiseren van het openbaar vervoer.
- Het sociaal tarief voor energie inkomensgebaseerd maken.
- Voorzien van prikkels voor gezinnen om zich in te schrijven in de energietransitie.
Reactie Netwerk tegen Armoede
Het voorstel voor het openbaar vervoer is te weinig ambitieus om een hefboom te zijn in de strijd tegen mobiliteitsarmoede. Er ontbreekt een plan van aanpak om de laagste inkomens en mensen in armoede mee te nemen in een sociale klimaattransitie.
Welke kijk op structurele armoedebestrijding?
PVDA belooft veel investeringen in belangrijke sociale grondrechten die positief zijn voor mensen in armoede. Dit doen ze aan de hand van nationalisaties, publieke investeringsbanken en publieke investeringen die samenhangen met het belasten van grote vermogens. PVDA voorziet een cruciale rol voor de overheid als aanbieder en regulator van publieke diensten.
PVDA voorziet in een participatief armoedebeleid waarbij de stem van mensen in armoede wordt versterkt en zij mee een armoedebeleid uittekenen. Een participatieve aanpak vereist betrokkenheid van ervaringsdeskundigen bij de start van het beleidsproces, zodat mensen in armoede een actieve en volwaardige rol spelen.
PVDA pleit voor stevige verhoging van minimuminkomen naar 17 euro per uur en wil een versterking van het Groeipakket door herfederalisering, behoud van basisbedragen en het optrekken van sociale toeslagen. Daarnaast moeten sociale voordelen automatisch toegekend worden.
De voorstellen in gezondheidszorg zetten een derdebetalersregeling en het forfaitair model van wijkgezondheidscentra centraal, niet enkel bij huisartsen maar ook in de tandzorg.
Investeringen in kinderopvang en onderwijs worden beloofd door onder andere een maximumfactuur in het secundair onderwijs en meer opvangplaatsen in de kinderopvang. In het onderwijs ontbreekt een visie op de samenwerking tussen ouders en scholen.
Voor de toegang tot cultuur stelt PVDA een cultuurpas voor van 100 euro per jaar voor elke jongere in Vlaanderen. We missen daar een veralgemeende kijk naar verschillende doelgroepen. In het programma ontbreekt een aanpak en visie op de toeleiding van mensen in armoede naar vrijetijdsbesteding.
PVDA voorziet in een woonbeleid waarbij ze wachtlijsten wegwerken op de sociale huurmarkt, nieuwe sociale bindende objectieven opleggen aan steden en gemeenten en ook private projectontwikkelaars verplichten om sociale woningen te bouwen. Maximumhuurprijzen worden opgelegd in de private huurmarkt.
Zowel bij openbaar vervoer, bezoek aan huisarts, schoolmaaltijden als bij onderwijs moeten deze diensten gratis aangeboden worden (op termijn) volgens PVDA.
Welke hefbomen om armoede te bestrijden?
In het partijprogramma van PVDA vond het Netwerk tegen Armoede de volgende hefbomen terug:
Participatie van mensen in armoede
- Participatief armoedebeleid met een centrale rol voor ervaringsdeskundigen. We investeren in de opleidingen voor ervaringsdeskundigen.
- Participatie vanaf de start van het beleidsproces. We versterken de stem van mensen in armoede en laten hen mee het armoedebeleid uittekenen. We investeren in verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen en in sterk sociaal werk.
Inkomen boven de armoedegrens
- Verhoging van het minimumloon naar 17 euro per uur.
- We trekken alle minimumuitkeringen voor vervangingsinkomens op tot boven de Europese armoedegrens.
- We individualiseren het recht op het leefloon. Je woonsituatie of relatiestatus mag geen invloed hebben op de hoogte van het leefloon.
- Einde maken aan het statuut van samenwonenden en evolueren naar een geïndividualiseerd recht op sociale uitkeringen.
- Herfederalisering van het Groeipakket, koppeling aan de index, basisbedragen voor elk kind behouden en sociale toeslagen versterken.
Gezondheidszorg
- Iedereen moet gratis naar de huisarts kunnen. We veralgemenen het derdebetalersysteem en schaffen het remgeld af.
- Meer wijkgezondheidscentra (model ‘Geneeskunde voor het Volk’).
- Derdebetalersregeling bij tandartsen en kinesisten verplichten.
- Volledige terugbetaling van een bezoek bij een psycholoog of erkend therapeut.
Kinderopvang
- Kwaliteitsvolle en betaalbare opvang voor elk kind. Meer opvangplaatsen, verlagen van de dagprijs voor kinderopvang en ze overal maken afhankelijk van het gezinsinkomen.
- Financiering om de kinderopvang te verdriedubbelen, waardoor er overal voldoende kinderopvang ter beschikking is.
- De werkdruk ligt veel te hoog in de kinderopvang. Als we de crisis in de kinderopvang willen keren, moeten we evolueren naar een verhouding van 1 op 3 begeleiders voor baby’s en maximaal 1 op 5 voor peuters.
Onderwijs
- Invoering maximumfactuur voor het secundair onderwijs. Schooluitstappen en zwemlessen in het lager onderwijs zijn volledig kosteloos.
- Verbod op gebruik van zwarte lijsten en de inschakeling van incassobureaus en deurwaarders door boekenleveranciers.
Vrije tijd
- Cultuurpas voor jongeren. 100 euro per jaar om culturele activiteiten naar keuze bij te wonen. Zodat iedereen tussen de 15 en 24 jaar 100 euro per jaar krijgt om van culturele activiteiten te genieten.
- Verlagen van de prijs van abonnementen voor sportclubs en verhogen van de financiële steun van de overheid voor clubs.
Werk
- Garantie op dezelfde federale sociale zekerheid voor iedereen in België (ziekteverzekering, pensioen en werkloosheidsuitkering).
- Toegang tot werkloosheidsuitkering voor jonge werknemers (recht op werkloosheid na 6 maanden werken over een periode van 24 maanden).
- VDAB moet begeleiden ipv sanctioneren. Investeren in opleiding, stages en begeleiding van werklozen in plaats van hen te straffen of te schorsen. De VDAB moet mensen begeleiden naar een kwalitatieve job, met goede arbeidsomstandigheden.
- Voorwaarden beperken om interims aan te nemen en na 6 maanden wordt een contract automatisch omgezet in een vast contract.
Wonen
- Verhogen van het tempo van nieuwbouw evenals renovatie in sociale woning.
- Voor elke gemeente een bindend groeipad, aangepast aan de situatie. Voor elke centrumstad ligt de lat op minstens 20 procent sociale woningen. Ook projectontwikkelaars moeten hun bijdrage leveren. Elk groot nieuwbouwproject moet minstens voor een derde uit sociale woningen bestaan.
- Bovengrens voor huurprijzen per wijk of gemeente aan de hand van objectieve criteria.
- Huurwaarborg van 2 maanden ipv 3 maanden.
Sociale klimaattransitie
- Derdebetalersysteem voor renovatieleningen via een publieke investeringsbank.
- Gratis openbaar vervoer, te beginnen met bussen, trams en metro’s. We versterken het openbaar vervoer ‘s avonds en ontwikkelen nachtdiensten in alle grote steden.
Digitalisering
- Sociale wijkhuizen zijn in elke wijk in België aanwezig met een breed en laagdrempelig hulpverleningsaanbod.
- Gratis toegang tot het snelste en stabielste internet dankzij een publiek glasvezelnetwerk.
Welke gemiste kansen om armoede te bestrijden?
In het partijprogramma van PVDA zag het Netwerk tegen Armoede de volgende gemiste kansen:
Onderwijs
/
Reactie Netwerk tegen Armoede
Op betaalbaarheid wordt sterk ingezet, maar in het programma is er geen specifiek plan om de samenwerking en de communicatie tussen ouders en scholen te versterken.
Vrije tijd
- Jaarlijkse bevraging om de behoeften en wensen van jongeren en participatie van kansarme jongeren in kaart te brengen.
Reactie Netwerk tegen Armoede
Een zeer beperkt plan om mensen in armoede toe te leiden naar vrijetijdsbesteding. Een gemiste kans is dat ze het kansentarief en de UiTPAS niet aangrijpen of verder uitrollen als hefboom in functie van betaalbare vrijetijdsbesteding voor iedereen.
Welke kijk op structurele armoedebestrijding?
Vlaams Belang maakt in haar visie op armoedebestrijding een onderscheid tussen groepen mensen en kent aan hen meer/minder sociale grondrechten toe. Hierdoor worden eerste- en tweederangsburgers gecreëerd. Doorheen het verkiezingsprogramma worden er veel voorstellen gedaan die een groot deel van mensen in armoede, met name mensen met migratieachtergrond, nog dieper in kwetsbaarheid en verhoogd armoederisico duwen.
Het verkiezingsprogramma van Vlaams Belang weerspiegelt wantrouwen ten aanzien van middenveldorganisaties en wil de democratisch-kritische functie van het georganiseerde middenveld inperken door subsidies af te nemen van middenveldorganisaties die potentieel discriminatie van groepen burgers aanklagen.
Vlaams Belang zegt niets over het betrekken van mensen in armoede in beleid maar spreekt wel over betrekken van senioren in het beleid.
Vlaams Belang heeft een selectieve kijk op structurele armoedebestrijding. Zo willen ze een verhoging van de uitkeringen boven de armoedegrens, maar niet voor iedereen. Ze pleiten voor een aparte sociale zekerheid, waarbij mensen met migratieachtergrond beperkte toegang krijgen en waaraan voorwaarden gekoppeld zijn, zoals taalvereisten, verblijf in het land en werkzaamheidsgraad.
In verband met gezondheidszorg beperkt het programma zich tot de splitsing van de sociale zekerheid (regionalisering van federale bevoegdheden). Ook hier is een zorgwekkende ‘verdeel en heers’-retoriek waarbij de toekenning van rechten voor verschillende groepen in de samenleving ongelijk wordt gemaakt.
Voor Onderwijs gaat Vlaams Belang voor een maximumfactuur in het secundair onderwijs gekoppeld aan een gediversifieerde schooltoelage. Dit zou een hefboom uit armoede kunnen zijn, maar Vlaams Belang wil de schooltoelage koppelen aan een onderwijskrediet of schoolsubsidie. De schooltoelage komt zo niet langer bij het gezin op de rekening toe maar gaat rechtstreeks naar de school. Dit voorstel neemt financiële autonomie en slagkracht weg van het gezin en zal de financiële slagkracht van gezinnen in armoede nog meer inperken (verdiepen van armoede).
Vlaams Belang doet enkele voorstellen die kunnen bijdragen tot een sociale klimaattransitie. Ze stellen voor om het sociaal energietarief te koppelen aan het inkomen en pleiten voor beter bereikbaar en betaalbaar openbaar vervoer.
Vlaams Belang doet geen voorstellen met betrekking tot e-inclusie en voorziet geen plan van aanpak voor de toegenomen digitalisering van onze samenleving.
Welke hefbomen om armoede te bestrijden?
In het partijprogramma van Vlaams Belang vond het Netwerk tegen Armoede de volgende hefbomen terug:
Inkomen
- Verhoging van de uitkeringen tot de armoedegrens (voor bepaalde groepen).
Reactie Netwerk tegen Armoede
De toegang tot deze uitkeringen is niet voor iedereen voorzien en wordt belemmerd door een voorstel tot aparte (Vlaamse) sociale zekerheid. Dit vraagt politiek een 2/3de meerderheid op federaal niveau en een nieuwe staatshervorming.
Gezondheidszorg
- (Para)Medische beroepen opwaarderen door onder andere betere financiering en een hervorming van de gezondheidszorg.
Kinderopvang
- Inkomensgerelateerde kinderopvang voor alle Vlaamse gezinnen.
Reactie Netwerk tegen Armoede
Het is niet duidelijk wie volgens Vlaams Belang onder de noemer ‘Vlaamse gezinnen’ valt.
Onderwijs
- Duidelijke keuze van scholen tussen laptop en schoolboeken, geen dubbel gebruik van leermiddelen.
Vrije tijd
- Zo laag mogelijke drempels voor cultuurdeelname. Verhoging van het cultuurbudget tot 2% van de Vlaamse begroting, gekoppeld aan een behoefteanalyse (welk aanbod, welke randvoorwaarden).
Werk
- Centrale rol voor VDAB in het activeren, begeleiden en controleren van werklozen met enkel de uitbesteding van gespecialiseerde arbeidsbemiddeling.
Wonen
- Automatische toekenning van de huurpremie vanaf de eerste dag dat een kandidaat op de wachtlijst komt.
- Conformiteitsattest voor huurwoningen verplichten in heel Vlaanderen om kwalitatieve woningen te garanderen en huisjesmelkerij uit te schakelen.
Reactie Netwerk tegen Armoede
Het programma bevat sterke hefbomen. Helaas voorziet het Vlaams Belang ook in de beperking van de toegang tot sociale woningen en de verstrenging van de voorwaarden voor bepaalde groepen om op de wachtlijst voor een sociale woning te komen.
Sociale klimaattransitie
- Structurele hervorming van het sociaal energietarief en uitbreiding op basis van het gezinsinkomen.
- Grondige evaluatie van basisbereikbaarheid en het nieuwe rittenplan van De Lijn.
- Een verlaging van de prijzen van treintickets, in het bijzonder voor doelgroepen zoals jongeren, senioren of personen met een beperking.
Welke gemiste kansen om armoede te bestrijden?
In het partijprogramma van Vlaams Belang zag het Netwerk tegen Armoede de volgende gemiste kansen:
Participatie van mensen in armoede
- Een schepen voor seniorenbeleid om senioren inspraak te geven in het beleid
Reactie Netwerk tegen Armoede
Er wordt niets gezegd over inspraak van mensen in armoede in de vormgeving van het sociaal beleid of het armoedebestrijdingsbeleid.
Inkomen boven de armoedegrens
- Aparte sociale zekerheid voor immigranten, naar Deens model. Enkel wie acht jaar in dit land verblijft, minstens drie jaar gewerkt en bijgedragen heeft en voldoende kennis van het Nederlands heeft, krijgt toegang tot onze sociale zekerheid.
Reactie Netwerk tegen Armoede
Onze sociale zekerheid is één van de grote verwezenlijkingen van onze welvaartsstaat gebaseerd op het principe van verzekering en solidariteit. Sociale grondrechten moeten gerespecteerd worden voor alle burgers. Discriminatie van bepaalde groepen is in strijd met zowel nationele als internationale wetgeving.
Gezondheidszorg
- Een volledige splitsing van de sociale zekerheid naar de regio’s (Vlaanderen).
- Een aparte zorgkas voor niet-Europese vreemdelingen.
Reactie Netwerk tegen Armoede
Ook in gezondheidszorg zien we voorstellen die uitgesproken verdeeldheid en discriminatie in het leven roepen tussen burgers. Solidariteit wordt hierbij ondergraven.
Kinderopvang
- Voorrang in de opvang voor kinderen van werkende of studerende ouders.
Reactie Netwerk tegen Armoede
Kinderopvang moet voor iedereen toegankelijk zijn. Kwalitatieve kinderopvang is een belangrijke hefboom in de strijd tegen (kinder)armoede die door voorrangsregels aan werkende ouders wordt gereduceerd tot de economische functie (opvang tijdens de werkuren). Het gaat ook over de pedagogische ontwikkeling en sociale ontplooiing van kinderen en ouders.
Onderwijs
- Invoering van een gediversifieerde maximumfactuur in het secundair onderwijs, al naargelang de studierichting, gekoppeld aan een gediversifieerde schooltoelage
Reactie Netwerk tegen Armoede
Belangrijk. Dit had een hefboom kunnen zijn, maar Vlaams Belang ziet de uitbetaling van de schooltoelage voor leerlingen in het kleuter-, basis- en secundair onderwijs in de vorm van onderwijskrediet of schoolsubsidies, zodat de schooltoelage ook effectief besteed wordt aan het bekostigen van studies.
Het Groeipakket en de gekoppelde sociale toelagen moeten rechtstreeks naar de gezinnen gaan. Zij moeten kunnen rekenen op deze autonomie. Het Groeipakket is het recht van het kind. Uit deze maatregel blijkt wantrouwen ten aanzien van gezinnen in armoede. De financiële autonomie van gezinnen in armoede wordt verder ondergraven en hun armoederisico verhoogt.
Vrije tijd
- Verhoging van het cultuurbudget tot 2% van de Vlaamse begroting, gekoppeld aan een behoefteanalyse (welk aanbod, welke randvoorwaarden).
- Het Vlaams Belang is kritisch tegenover de ‘geitenwollensokken-samenleving’ en verdedigt tradities zoals ‘Sinterklaas en Zwarte Piet’. Zij vinden dat nationalistische jongeren de échte rebelse jeugd vertegenwoordigen door op te komen voor hun eigen mening en tegen de heersende stroming in te gaan.
Reactie Netwerk tegen Armoede
Vlaams Belang wantrouwt het sociale middenveld dat zich inzet om vrijetijdsaanbod te creëren. Cultuurdeelname is een onderdeel van een nationalistisch en ideologisch project waarbij afwijkende visies afkeurend behandeld worden. Er zitten geen specifieke hefbomen in voor de strijd tegen armoede en om toegang tot vrijetijdsbesteding te realiseren voor gezinnen en kinderen in armoede. Er wordt geen melding gemaakt van de (bestaande) UiTPAS aan kansentarief.
Werk
- Werkloosheidsuitkering beperken in de tijd tot twee jaar, behalve voor vijfenvijftigplussers, mantelzorgers en werklozen in opleiding voor een knelpuntberoep.
- Selectieve toegang tot onze sociale zekerheid. Enkel wie minstens acht jaar wettelijk in dit land verblijft, minstens drie jaar gewerkt en bijgedragen heeft en behoorlijk Nederlands kent (niveau B1).
- Geen positieve discriminatie op de arbeidsmarkt voor werkzoekenden met een migratieachtergrond, geen anonieme praktijktesten in sollicitatieprocedures.
Reactie Netwerk tegen Armoede
Door de beperking van de werkloosheid in de tijd en de degressiviteit van uitkeringen te versterken, zal het armoederisico van langdurig werkzoekenden vergroten en een verschuiving veroorzaken naar andere bijstandsuitkeringen, zoals het leefloon.
Zet in op integrale begeleiding op maat en behoud het recht op werkloosheidsuitkering. Enkel zo zal de afstand tot de arbeidsmarkt niet groter worden en mensen kunnen toegeleid worden naar (aangepast) (werkbaar) werk.
Vlaams Belang discrimineert met deze voorstellen en creëert tweederangsburgers met minder toegang tot sociale grondrechten.
Wonen
- Toewijzing van sociale woningen. Voorrang aan personen die over onze nationaliteit en over voldoende kennis van het Nederlands beschikken.
- Verstrengde lokale binding van minstens tien jaar met de gemeente.
Reactie Netwerk tegen Armoede
Vlaams Belang discrimineert met deze voorstellen, creëert zo tweederangsburgers met minder toegang tot sociale grondrechten. Het recht op wonen wordt uitgehold.
Digitalisering
/
Reactie Netwerk tegen Armoede
Er zijn geen aanbevelingen te vinden rond digitalisering, e-inclusie en/of toegankelijke fysieke dienstverlening. Dat is opvallend, vooral omdat Vlaams Belang wel de participatie van senioren belangrijk vindt terwijl die groep vaak tegen de digitale kloof aanloopt.
Welke kijk op structurele armoedebestrijding?
Vooruit schuift belangrijke structurele voorstellen tot armoedebestrijding naar voren en legt daarbij de focus op het kind en maatregelen om armoede bij kinderen te voorkomen. Vooruit rekent op de toegang tot basisvoorzieningen en publieke dienstverlening, waarbij gezondheidszorg een belangrijke steunpilaar is.
Vooruit zegt niets over participatie van mensen in armoede in het beleidsproces. Dat is een gemiste kans.
Vooruit stelt een hervorming van het Groeipakket voor, waarbij financiële middelen van het Groeipakket rechtstreeks naar diensten gaan. De financiering van schoolmaaltijden, meer en betere kinderopvang, zijn voorbeelden van zo’n diensten. Deze voorstellen, positief voor mensen in armoede, mogen niet ten koste gaan van het Groeipakket en de financiële bedragen waarop gezinnen kunnen rekenen. Dit zal armoede enkel vergroten en de financiële autonomie van ouders beperken.
De kinderopvang wordt op lange termijn gratis maar in tussentijd zet Vooruit in op inkomenstarieven in de kinderopvang.
Vooruit zet een pad uit om minimumlonen te versterken, zet in op automatische toekenning van sociale voordelen en voorziet daarbij een getrapt systeem zodat een stijging van het inkomen niet zorgt voor een volledig verlies aan ondersteuning.
Vooruit pleit voor meer en betere ondersteuning van werkzoekenden en schuift na 2 jaar een basisbaan naar voor. Als er geen basisbaan is voor een werkzoekende, behoudt die onverkort zijn recht op een werkloosheidsuitkering. De basisbaan mag geen bestaande jobs vervangen en vervult een maatschappelijke nood.
Het Netwerk tegen Armoede schat de basisbaan positief in, indien de beloofde focus op die intensieve begeleiding blijft, de kwaliteit van de job centraal staat én de werkloosheidsuitkering behouden blijft als er toch geen gepaste job is.
Vooruit pleit voor de veralgemening van de derdebetalersregeling, meer preventieve tandzorg en psychologische hulp aan jongeren. Voor vrije tijd is er een plan om de UiTPAS in elke gemeente te stimuleren en overal een basispakket cultuur te garanderen via toegankelijke en inclusieve cultuurhuizen.
Vooruit heeft een ambitieus woonbeleid met een noodprogramma van 115.000 woningen, een huurpremie vanaf 2 jaar op de wachtlijst en sociaal bindend objectief dat gemeenten kan stimuleren en straffen wanneer ze (on)voldoende sociale woningen bijbouwen.
Welke hefbomen om armoede te bestrijden?
In het partijprogramma van Vooruit vond het Netwerk tegen Armoede de volgende hefbomen terug:
Inkomen
- Groeipad voor de minimumlonen voortzetten, een betere verloning door de minimumlonen op te trekken.
- Via het REMI-systeem in OCMW een menswaardig inkomen berekenen en toekennen. Daarbij afstand tot het minimumloon behouden.
- Sociale tarieven/voordelen automatisch toekennen.
- Een meer getrapt systeem van sociale voordelen, waardoor een beperkte stijging van het inkomen niet meteen zorgt voor een volledig verlies aan ondersteuning.
Gezondheidszorg
- Veralgemenen van de derdebetalersregeling. De hervorming van het conventiemodel moet ervoor zorgen dat zorgverstrekkers maximaal bijdragen aan een zorgaanbod via wettelijke tarieven.
- Preventieve tandzorg. De jaarlijkse controle maken we volledig gratis.
- Psychologische hulp in de leefwereld van mensen, zoals scholen, vrijetijdsinitiatieven, lokale dienstencentra en andere ontmoetingsplekken. Waar nodig, de inzet van mobiele crisisteams.
Kinderopvang
- Meer plaatsen in de kinderopvang, die betaalbaar, flexibel en voldoende kwalitatief zijn.
- Elke vorm van kinderopvang moet een gelijke manier van financiering krijgen. We stoppen met het ingewikkelde trapsysteem voor zowel crèches als onthaalouders
- Kinderopvang moet op termijn gratis zijn. In een eerste fase moeten de tarieven van kinderopvang afhankelijk zijn van het inkomen én het vermogen van de gezinnen.
- Kinderopvang en onderwijs onder de bevoegdheid van dezelfde minister.
Onderwijs
- We voeren een maximumfactuur in voor het secundair onderwijs.
- We garanderen dat kinderen het materiaal krijgen dat ze op school nodig hebben. Scholen in het secundair onderwijs krijgen extra werkingsmiddelen om dat te voorzien.
- Geen reftertaks en voorzien in middelen/personeel voor middagtoezicht en opvang buiten de schooluren.
Vrije tijd
- Garantie voor een basispakket cultuur in elke stad en elke gemeente via toegankelijke, inclusieve cultuurhuizen.
- Elke gemeente stimuleert om de UiTPAS in te voeren, zowel voor cultuur, sport als jeugd.
Werk
- Wie na 2 jaar actief werk zoeken nog geen passende job vond, krijgt een basisbaan aangeboden. Als er geen basisbaan is voor een werkzoekende, behoudt die onverkort zijn recht op een werkloosheidsuitkering.
- Basisbaan is een volwaardige job op maat van de werkzoekende met een echt contract, een volwaardig loon en intensieve, kwalitatieve en integrale begeleiding. De basisbaan vervult maatschappelijke noden en mag geen bestaande jobs vervangen.
Wonen
- Noodprogramma in sociale woningbouw: 115.000 extra sociale woningen tegen 2050.
- Gemeenten die doelstellingen voor kwaliteitsvolle sociale woningbouw niet halen worden opgevolgd en zo nodig gesanctioneerd. Gemeenten die het goed doen, worden beloond.
- Huurprijsindexatie bij slechte woningen en brengen we de huurwaarborg opnieuw van 3 naar 2 maanden huur.
- Huurpremie voor alle huurders die 2 jaar op de wachtlijst staan voor een sociale woning.
Sociale klimaattransitie
- Fiscale aftrek voor verhuurders die hun huurwoning energiezuiniger maken.
- Combi-ticket en Combi-abonnement: een goedkoop vervoerbewijs dat geldig is op alle vormen van openbaar vervoer in ons land, namelijk trein, tram, bus en openbare deelfietsen.
- Voor min 25-jarigen maken we openbaar vervoer gratis.
- Vervoerregio’s terug naar de tekentafel om ambitieuze openbaar vervoersplannen op te maken, die meer reizigers bereiken.
Digitalisering
- Garantie tot fysieke hulp- en dienstverlening, naast de digitale en telefonische werkwijzen (overheidsdiensten, banken, mutualiteiten en uitbetalingsinstellingen).
- Iedereen heeft toegang tot een betaalbaar en volwaardig internet, ook in landelijke gebieden. We investeren bijkomend in gratis internettoegang op openbare plaatsen.
Welke gemiste kansen om armoede te bestrijden?
In het partijprogramma van Vooruit zag het Netwerk tegen Armoede de volgende gemiste kansen:
Participatie
/
Reactie Netwerk tegen Armoede
Er wordt in het verkiezingsprogramma van Vooruit niet gesproken over participatie van mensen in armoede in het vormgeven van het armoedebestrijdingsbeleid.
Inkomen
- Wie werkt, is beter beschermd tegen armoede dan wie niet werkt. We zorgen ervoor, onder andere via een fiscale hervorming, dat werken meer loont dan vandaag het geval is.
- Extra investeringen en een hervorming van het kindergeld. Meer middelen gaan naar de kinderen die dit het meest nodig hebben. Via cash naar diensten en het kindergeld gerichter toekennen.
Reactie Netwerk tegen Armoede
Het Groeipakket en de gekoppelde sociale toelagen moeten rechtstreeks naar de gezinnen gaan. Zij moeten kunnen rekenen op deze autonomie. Het Groeipakket is het recht van het kind. Het is een gemiste kans dat Vooruit niet pleit om de laagste inkomens en uitkeringen boven de armoedegrens te heffen. Niet iedereen is in staat om een (voltijdse) betaalde job uit te voeren.
Onderwijs
- We voorzien gratis, gezonde schoolmaaltijden, om te beginnen voor alle kinderen in het basisonderwijs.
- Groeipakket (kindergeld) te hervormen. Door meer middelen rechtstreeks in kinderen te investeren (cash naar diensten). Zo kunnen we voor elk kind goede opvang voorzien in de crèche, een gratis maaltijd op de basisschool en een maximumfactuur.
Reactie Netwerk tegen Armoede
Vooruit wil deze maatregelen realiseren via de hervorming van het Groeipakket. Daarbij zouden er financiële middelen van het Groeipakket naar bijvoorbeeld schoolmaaltijden gaan. Hierdoor wordt de financiële autonomie en slagkracht weggenomen bij de gezinnen.