Welkom

De politieke verkiezingen van 9 juni beloven een cruciaal moment te worden voor gelijke kansen in Vlaanderen. Daarom sloegen RoSa vzw, çavaria, Kif Kif, GRIP vzw, Netwerk tegen Armoede, Vrouwenraad en Ella vzw de handen in elkaar. In aanloop naar de verkiezingen hebben onze organisaties, elk vanuit onze eigen thematische expertise, de partijprogramma’s van de zeven grootste Vlaamse partijen grondig geanalyseerd.

We baseerden ons hiervoor op de documenten die de partijen ons bezorgden. Wijzigingen die achteraf werden toegevoegd aan de digitaal beschikbare versies op de respectievelijke websites van de partijen werden mogelijk niet mee opgenomen in deze analyse. De meeste partijprogramma’s zijn beschikbaar als PDF op de website van de partijen. Dat is het geval voor cd&v, Open Vld, N-VA, Vlaams Belang en Vooruit. PVDA daarentegen heeft haar partijprogramma op dynamische en interactieve manier weergegeven op haar website. Voor deze analyse baseerden wij ons op de PDF die de partij ons bezorgde. Groen trok dan weer naar de kiezer met een relatief compact partijprogramma, maar bezorgde ons daarnaast een uitgebreider partijprogramma. Wie deze documenten graag ontvangt, kan rechtstreeks contact opnemen met de partij in kwestie. 

Op basis van de partijprogramma’s waarnaar de partijen ons verwezen, schreef elke organisatie een eigen analyse. Daarin gaan we na hoe de thema’s gender, LGBTI+, racisme, handicap en armoede respectievelijk aan bod komen in de verschillende partijprogramma’s. We lichten daarbij uit welke knelpunten de partijen naar voren schuiven, hoe ze beogen werk te maken van gelijke kansen op deze gebieden en welke hiaten ons eventueel opvallen.

Omdat beloftes en partijprogramma’s weliswaar inzicht geven in de visie, prioriteiten en strategieën van een partij, maar geen garantie bieden over het beleid dat daadwerkelijk gevoerd zal worden, blikten we ook terug op de afgelopen legislatuur. Onze organisaties evalueerden het beleid dat de afgelopen vijf jaar gevoerd werd, welke maatregelen getroffen werden of net werden tegengehouden, en wat de maatschappelijke impact hiervan was op het vlak van gelijke kansen. Per thema selecteerden we een vijftal belangrijke punten en lichten we toe welke beleidsmatige actie werd ondernomen tijdens de afgelopen legislatuur. Deze terugblik is niet zozeer exhaustief dan wel illustratief, voornamelijk bedoeld om te sensibiliseren over het verschil tussen visie en ideologie enerzijds, en beleid en concrete actie anderzijds.

Een woordje uitleg

Gender verwijst naar het geheel van dominante ideeën, sociale normen en maatschappelijke verwachtingen over mannelijkheid en vrouwelijkheid. Het gaat niet over persoonlijke opvattingen, maar over wat er leeft in de samenleving. Gender gaat over cultuur veeleer dan natuur. Welke eigenschappen vinden we typisch ‘vrouwelijk’ en welke ‘mannelijk’? Welke rollen en taken vinden we ‘normaal’ voor vrouwen, en welke voor mannen? Welk gedrag vinden we ‘gepast’ of juist ‘ongepast’ voor vrouwen en mannen? En hoe organiseren al die overtuigingen onze samenleving?

Sekse of biologisch geslacht daarentegen is puur biologisch. Het gaat dus over iemands biologisch geslacht en verwijst naar lichamelijke verschillen op het vlak van genen, genitaliën of geslachtsklieren die geslachtshormonen aanmaken. Het zijn verschillen die we kunnen vaststellen en waarover we feitelijke uitspraken kunnen doen. Het binaire model gaat uit van twee geslachten: mannen en vrouwen, met welomlijnde en van elkaar verschillende geslachtskenmerken. Maar er zijn ook mensen van wie de geslachtskenmerken niet binnen de klassieke tweedeling M/V vallen. Die mensen hebben een intersekse lichaam.

Genderidentiteit draait dan weer om het zelfbeeld en identiteitsgevoel van een individu. Hoe voelt iemand zich op het spectrum van mannelijkheid en vrouwelijkheid? Sluit dat gevoel aan bij het label dat die kreeg bij de geboorte? Genderidentiteit is hoogst persoonlijk en kan niet bepaald worden door een ander. Sekse en genderidentiteit zeggen dus iets over het lichaam en identiteitsgevoel van een individu, terwijl gender iets zegt over de verwachtingen en de structuren in de samenleving. Hoewel de samenleving verwacht mensen te kunnen indelen in binaire hokjes, is er dus veel meer diversiteit tussen mensen op het vlak van sekse of genderidentiteit.