Samenvatting
N-VA wil inzetten op een totale hervorming van de Vlaamse kinderopvang, met een focus op het creëren van meer plaatsen (p. 34). De huidige voorrang voor kinderopvang voor werkende ouders wil N-VA behouden. Meer nog, om kinderopvang betaalbaarder te maken voor iedereen die werkt en belastingen betaalt, wil N-VA de factuur van de kinderopvang enkel nog fiscaal aftrekbaar maken van werkelijke activiteitsinkomsten en het aftrekbare percentage bovendien verhogen van 45% naar 100% per kind en per dag (p. 10). N-VA wil kinderopvanginitiatieven stimuleren die voldoen aan de noden van werkende ouders, zoals opvang met flexibele openingsuren, opvang in scholen of in bedrijven. Werkgevers wil ze stimuleren om een bedrijfscrèche in te richten door te voorzien in een volledige aftrekbaarheid als beroepskost en volledige vrijstelling van belastingen bij de werknemer (p. 10). Daarnaast wil N-VA “een gelijkwaardig speelveld creëren” wat betreft voorwaarden en subsidiëring voor alle soorten kinderopvang, zodat elk type opvang betaalbaar en kwalitatief is (p. 34). Zo wil de partij een correcte verloning en statuut voor onthaalouders (p. 34).
Naast de focus op kinderopvang voor werkende ouders, is de voertaal in de kinderopvang een belangrijk punt voor N-VA. N-VA wil de taalwetgeving en de Grondwet aanpassen om “een assertief beleid te voeren ter versterken van het Vlaamse karakter” en zo onder meer Nederlands te kunnen verplichten in kinderopvanginitiatieven (p. 114). Specifiek in de Vlaamse rand wil N-VA inzetten op bijkomende plaatsen in de kinderopvang, met voorrang voor ouders die werken en die langer in de streek wonen. Zo kunnen zij gaan werken en komen kinderen al vanaf jonge leeftijd in contact met het Nederlands (p. 116).
Tenslotte wil de partij de kwaliteit van kinderopvang waarborgen door adequate en nauwkeurige opvolging op maat van de individuele opvang. Performante inspecties moeten de reële werking evalueren, en niet de werking op papier. Controles moeten gerichter en efficiënter gebeuren, zo stelt N-VA (p. 14). Ook wil de partij werk maken van een basislijst van minimale maar noodzakelijke administratie, zodat kinderbegeleiders maximaal bezig kunnen zijn met het begeleiden van het kind (p. 14).
Impact
Op 1 april 2024 werden nieuwe regels ingevoerd in kinderopvanginitiatieven waar ouders betalen naargelang hun inkomen (trap 2). Sindsdien wordt absolute voorkeur gegeven aan ouders die 80% werken, waar voorheen inspanningen werden gevraagd om 20% van de plaatsen voor te behouden voor bepaalde ouders, zoals alleenstaanden, mensen met een laag inkomen of in kwetsbare situaties. Volgens de nieuwe regelgeving wordt slechts 10% van de plaatsen voorbehouden voor kinderen in “gezondheids- of welzijnssituaties”. In weerwil van adviezen van de Vlaamse Sociaal-Economische Raad (SERV), de Raad van State, de Vlaamse Raad voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin (WVG), het Agentschap Opgroeien, het Kinderrechtencommissariaat, evenals de nakende rechtszaak tegen deze voorrangsregels, wil N-VA de regeling behouden. Daarmee focust de partij voornamelijk op de economische functie van kinderopvang, met name de mogelijkheid voor ouders om te gaan werken, ten koste van de pedagogische en sociale functie van kinderopvang. Kwalitatieve kinderopvang draagt namelijk bij aan de ontwikkeling van kinderen en is daarmee ook een belangrijke hefboom in de strijd tegen kinderarmoede (lees meer bij het Netwerk tegen Armoede). Meer nog, door kinderopvang uitsluitend aftrekbaar te maken van activiteitsinkomsten vergroot N-VA de uitsluiting van kwetsbare gezinnen. Op het vlak van gender zal dit de tewerkstelling van de meest kwetsbare vrouwen bemoeilijken, gezien vrouwen vaker dan mannen thuisblijven voor zorgtaken wanneer kinderopvang geen optie is. Dat N-VA onthaalouders een correcter statuut en verloning wil geven, is bevorderlijk voor de financiële onafhankelijkheid en sociale bescherming van onthaalouders, voornamelijk vrouwen. Om kwaliteitsvolle kinderopvang te waarborgen wil N-VA inzetten op gerichtere en efficiëntere controles, alsook de administratieve lasten verlagen. Het personeel in de sector, die al enige tijd in crisis verkeert, roept echter vooral om een lager maximum aantal kinderen per begeleider en meer personeel om de werkdruk te verlagen. Personeel aantrekken en behouden lukt dan weer moeilijk omwille van de werkdruk – en dus is er sprake van een neerwaartse spiraal – maar ook vanwege de lage lonen en precaire arbeidsvoorwaarden. De voorstellen van N-VA bieden weinig zicht op structurele verbetering vanuit het perspectief van de sector zelf, evenals voor de vele gezinnen en kinderen die vandaag door nieuwe regels specifiek of door de aanhoudende crisis in het algemeen uit de boot vallen.
