Impactanalyse
De PVDA stelt in haar verkiezingsprogramma ‘niet tegen’ het verhogen van de middelen voor de veiligheidsdiensten te zijn. Hoewel de PVDA erkent dat veel veiligheids- en sociale problemen voortkomen uit de groeiende maatschappelijke ongelijkheid – en dus ook moeten worden aangepakt door middel van sociaal beleid – maakt de partij er geen melding van dat ze middelen van de politie wil overhevelen naar het sociaal werk en andere preventieve actoren. Wel pleit PVDA voor meer transparantie, democratische verantwoordingsplicht en toezicht door mensenrechtenexperts als voorwaarden voor het verhogen van de financiering van de politie en inlichtingendiensten.
Het partijprogramma van de PVDA erkent verder de diverse problemen binnen het politieapparaat, zoals racisme binnen de organisatie, pesterijen op het werk, en buitensporig en dodelijk gebruik van geweld door politieagenten. De partij pleit voor een onafhankelijke alarmlijn waar agenten problemen binnen de politiediensten kunnen melden. De partij pleit ook voor een versterkte democratische controle op de politiediensten, via het Comité P en Comité R.
Relevante passages uit het partijprogramma van PVDA
Racisme bij de politie:
“De laatste jaren zijn er genoeg aanwijzingen van hardnekkig racistisch gedrag door politieagenten, zowel tegenover de bevolking als tegenover collega’s.”
Etnisch profileren; antiracistische, transparante, diverse en verantwoordelijke politiekorpsen:
“We verbieden discriminerend etnisch profileren bij wet. Bij identiteitscontroles krijgen burgers een ontvangstbewijs met de reden van de politiecontrole. Politieagenten worden geschoold in intercultureel werken en krijgen een antiracistische vorming tijdens hun opleiding. De politie heeft een voorbeeldfunctie. We treden snel en strikt op bij racisme. Voor hiërarchische verantwoordelijken zijn we strenger. Politieagenten kunnen racisme en pesten aanklagen via een onafhankelijke alarmlijn en worden beter beschermd en ondersteund als klokkenluiders. We stellen een diversiteitsplan voor elke politiezone. Een diversiteitscel, waarin ook vakbonden zetelen, moet dat plan opvolgen. Door gerichte recrutering zorgen we ervoor dat de politie een betere afspiegeling is van onze diverse samenleving, door gerichte recrutering. Een open houding ten aanzien van diversiteit wordt een selectiecriterium voor kandidaat-agenten.”
Diverse politie en training:
“Elke zone richt een diversiteitscel op en voert een actief beleid tegen racisme, door vorming en nultolerantie… Bij de aanwerving wordt een open houding tegenover diversiteit een criterium voor selectie.
Politiegeweld:
“Aan de andere kant mag de politie geen “zwarte doos” zijn. De afgelopen jaren kwamen pesterijen binnen het politiekorps aan het licht, met name tegen vrouwelijke politieagenten en politieagenten met een migratieachtergrond. Slachtoffers zijn vaak huiverig om dergelijke incidenten te melden uit angst voor represailles. We moeten krachtige, concrete maatregelen nemen die een einde maken aan deze ‘zwijgwet’, zodat klokkenluiders binnen de politie beschermd worden. Onze volksvertegenwoordiger Nabil Boukili heeft voorgesteld een gratis telefoonnummer in te voeren om de anonimiteit van klokkenluiders te garanderen en hen aan te moedigen politiegeweld te melden.
Het gebruik van onevenredig of onnodig geweld is bij wet verboden. Gewelddadige politieagenten die dit wettelijke kader niet respecteren, beschadigen de vertrouwensrelatie met het publiek. Degenen die hen beschermen in de hiërarchie nog meer, waardoor een systeem van straffeloosheid ontstaat. Driekwart van de Brusselse jongeren voelt zich niet veilig bij de politie. Gewelddadige politieagenten schaden daarom ook hun collega’s die hun werk goed doen. Daarom is het ook hoog tijd voor een evaluatie van de interventiemethoden, waar het maar al te vaak fout gaat. In de afgelopen jaren zijn er zelfs mensen gestorven onder omstandigheden die suggereren dat de gebruikte methoden hebben bijgedragen aan hun dood. Een voorbeeld is de dood van Jozef Chovanec (39), die stikte nadat een politieagent 16 minuten op zijn borst had gezeten. Of Sabrina en Ouassim (20 en 24 jaar) en Adil (19 jaar), die stierven nadat ze werden aangereden door een politieauto tijdens een achtervolging in Brussel. We willen deze interventiemethoden laten beoordelen door een team van onafhankelijke experts. Indien nodig bieden we een strikter kader.”
Sociale preventie:
“Momenteel focust het beleid vooral op het repressieve aspect van misdaadbestrijding. Toch is de invloed van de politie op het terugdringen van criminaliteit vrij beperkt, omdat de oorzaken buiten de bevoegdheid van de politie liggen. We moeten de relatie tussen ongelijkheid en onveiligheid benadrukken…Om echt een einde te maken aan criminaliteit hebben we een fundamenteel andere samenleving nodig die structurele ongelijkheid wegneemt…Als we meer veiligheid willen, is het belangrijk om de samenleving gelijker te maken… Veel mensen zetten zich professioneel en vrijwillig in voor een veilige samenleving: conciërges, buurtwerkers of gemeenschapswachten. We willen straathoekwerkers aanmoedigen. We willen er meer en hetzelfde geldt voor jeugdwerkers. Deze opvoeders hebben contact met buren en bewoners. Ze verbeteren de hulpverlening, preventie en sociale controle, wat op zijn beurt het samenleven bevordert.”
Het verhogen van de middelen voor de veiligheidsdiensten:
“Wij zijn niet tegen het verhogen van de middelen voor de veiligheidsdiensten als dat nodig is om terrorisme te bestrijden, op voorwaarde dat dit gepaard gaat met een grotere democratische controle op de manier waarop deze diensten werken. Dat kan onder andere door een versterkte parlementaire controle op de werking van het Comité P (dat toezicht houdt op de politiediensten) en het Comité R (dat toezicht houdt op de inlichtingendiensten). We stellen voor om deze comités te hervormen zodat ze ook vertegenwoordigers van mensenrechtenverdedigers omvatten.”
Etnisch profileren:
“Bij de helft van de jongeren roept de politie boosheid en angst op als voornaamste gevoelens. Voor jongeren met een migratieachtergrond geldt dat dubbel. Een van de voornaamste redenen daarvoor, zoals de jongerencoalitie ‘Niet normaal’ nog onderlijnde, is het etnisch profileren, waarbij politiediensten jongeren controleren enkel op basis van hun (vermeende) afkomst.”
Onafhankelijke Alarmlijn:
“Daarom moeten agenten de mogelijkheid krijgen om problemen te melden bij een onafhankelijke Alarmlijn.”
