Samenvatting
De visie van Vooruit op kinderopvang richt zich op het verbeteren van de ontwikkelingskansen van ieder kind. De partij wil dat ieder kind naar de kinderopvang gaat en streeft naar “hoogstaande en betaalbare kinderopvang”, beginnend bij het aanbieden van 130 dagen gratis kinderopvang aan elk kind (p. 128). Kinderen van ouders die geen gebruik maken van dit aanbod, moeten volgens de partij nauwlettend worden opgevolgd en “mogelijke probleemsituaties of uitdagingen inzake de ontwikkeling van het kind [moeten] worden gesignaleerd”. Op termijn wil Vooruit gratis kinderopvang, maar tot dan wil de partij de tarieven inkomens- én vermogensafhankelijk maken. Belastingvoordelen over de besteding van inkomen, waaronder kinderopvang, wil Vooruit vervangen door een directe prijsverlaging om het voordeel toegankelijker en de belastingsaangifte eenvoudiger te maken (p. 78).
De kwaliteit van kinderopvang wil Vooruit verbeteren door een lagere ratio kinderen per begeleider, evenals een betere scholingsgraad en permanente bijscholing van het personeel. Hiervoor wil de partij een HBO5 opleiding kinderopvang voorzien en een groeipad starten naar minstens één pedagogische bachelor per opvangplek (p. 128). Daarnaast wil Vooruit een gelijke financiering voor alle vormen van kinderopvang en betere arbeids- en loonvoorwaarden voor het personeel, met name een gelijkschakeling met de lonen in het kleuteronderwijs. Het ingewikkelde trappensysteem moet volgens Vooruit op de schop. Onthaalouders moeten volgens Vooruit voorzien worden van betere ondersteuning en een werknemersstatuut met sociale bescherming. Aan de hand van begeleidingstrajecten voor werkzoekenden en omscholingstrajecten naar het beroep van kinderbegeleider, wil de partij de sector voorzien van voldoende personeel.
Naast een uitbreiding van personeel, wil de partij nieuwe plaatsen creëren, in het bijzonder in onderbedeelde wijken en gemeenten waar momenteel te weinig aanbod is. De partij streeft daarbij naar zoveel mogelijk openbare en social profit kinderopvang (p. 128). Vooruit wil specifiek investeren in meer kinderopvanginitiatieven met flexibele uren, zodat ouders met onregelmatige werktijden of opleidingen ook gebruik kunnen maken van kinderopvang, en in de uitbouw van inclusieve kinderopvang zodat ook kinderen met een beperking makkelijker toegang krijgen tot kwaliteitsvolle opvang.
Wat de veiligheid betreft, wil Vooruit de inspectiefrequentie verhogen en de inspectie ook een ondersteunende rol geven. Zij moeten kinderopvanginitiatieven met een negatieve evaluatie helpen om snel de kwaliteit te verbeteren. Tenslotte wil Vooruit kinderopvang en onderwijs onder dezelfde minister te brengen, namelijk de minister van onderwijs, om een geïntegreerde aanpak te garanderen rond het belang van het kind. Ook zou dit betekenen dat kinderopvang dan geniet van een ‘open-end financiering’, zoals momenteel al het geval is voor onderwijs (p. 129). Dat betekent dat er geen vastgesteld budget is, maar dat initiatieven financiering ontvangen op basis van het aantal kinderen en hun specifieke behoeften.
Impact
In haar partijprogramma vermeldt Vooruit slechts terloops dat kinderopvang een cruciale factor is opdat vrouwen betaald kunnen gaan werken (p. 228). Dat zij kinderopvang gratis wil aanbieden, in eerste instantie voor 130 dagen per kind en op termijn structureel, is voornamelijk gericht op het bevorderen van gelijke kansen tussen kinderen. Toch zouden deze maatregelen ook op het vlak van gender gelijke kansen bevorderen, met name op de arbeidsmarkt. Bij gebrek aan toegang tot betaalbare kinderopvang zijn het namelijk meestal vrouwen die thuis blijven en inboeten op betaalde arbeid om de zorgarbeid voor het kind op te nemen. Kortom, de gratis en toegankelijke kinderopvang die Vooruit bepleit zou de arbeidsparticipatie en financiële onafhankelijkheid van vrouwen ten goede komen, evenals bijdragen aan het dichten van de loonkloof. Vooruit legt de nadruk op de sociale en pedagogische functie van kinderopvang en wil dat ieder kind naar de kinderopvang gaat. Hoewel de intentie het optimaliseren is van de ontwikkelingskansen van het kind, gaat deze visie in tegen de vrije keuze om de zorg en opvoeding van hun jonge kind zoveel mogelijk in eigen handen te nemen in de eerste 1000 dagen. De crisis in de kinderopvang, een sector waar voornamelijk vrouwen werken, wil Vooruit bekampen door hogere lonen en betere voorwaarden enerzijds, en een lager maximum aantal kinderen per begeleider anderzijds, hoewel de partij daar geen concreet streefcijfer over geeft. Ook stelt de partij verschillende maatregelen voor om personeel aan te trekken, te behouden en te professionaliseren, wat nodig is om de werkdruk te verlagen, de neerwaartse spiraal in de sector te doorbreken en meer kwalitatieve plaatsen te creëren.
