Samenvatting
Open Vld beschouwt kinderopvang als een motor van gelijke kansen, niet alleen economisch, maar ook pedagogisch en emancipatorisch. Ze wil dan ook een plek in de opvang voor ieder kind (p. 16). Door verder te investeren in kinderopvang wil de partij bovendien de arbeidsparticipatie van vrouwen stimuleren (p. 116).
Open Vld erkent dan ook de nood aan meer kinderopvang, alsook de nood aan een meer betaalbaar, kwalitatief en flexibel aanbod hiervan tot 12 jaar. De kostprijs wil Open Vld “substantieel omlaag voor zij die werken, ook voor de middeninkomens” (p. 16) door de premies en belastingvoordelen voor kinderopvang te hervormen. De partij kiest “maximaal voor een inkomensgerelateerd betalingssysteem” (p. 16). Meer plaatsen wil Open Vld bijvoorbeeld creëren door kinderopvanginitiatieven die momenteel in trap 0 en 1 zitten, en die dat wensen, over te zetten naar trap 2 (p. 16). In trap 0 en 1 zitten respectievelijk alle initiatieven die geen of enkel de basissubsidie ontvangen van het Agentschap Opgroeien. Zij hebben het dan ook vaak financieel moeilijk om te overleven en stoppen vaak. De overstap naar trap 2 houdt in dat zij boven op de basissubsidie ook een inkomensgerelateerde subsidie ontvangen. Daarnaast wil de Open Vld organisatoren ondersteunen door de (zij-)instroom te verhogen, bedrijfscrèches fiscaal te faciliteren en te streven naar een lagere kind-begeleidersratio (p. 16). Ook wil zij meer inzetten op logistieke medewerkers in de kinderopvang, wat volgens haar een opstapjob kan zijn naar het beroep van kinderbegeleider. De opleiding van kinderbegeleiders wil ze aanpassen aan de noden van het veld. Tenslotte wil ze het statuut van onthaalmoeders en kindbegeleiders hervormen en versterken met een competitief en marktconform verloningssysteem (p. 16).
Impact
Open Vld heeft oog voor het emancipatorische effect van kinderopvang op de arbeidsparticipatie van vrouwen. Zij erkent daarmee indirect dat een gebrek aan kinderopvang vooral vrouwen benadeelt, die vaker thuis blijven om de zorg op te nemen. Open Vld wil de kostprijs van de kinderopvang bovendien verlagen en meer inzetten op inkomensafhankelijke kinderopvang. Op de huidige voorrangsregel in dergelijke opvang (trap 2, waar ouders betalen naargelang hun inkomen), gaat Open Vld niet in. In weerwil van adviezen van de Vlaamse Sociaal-Economische Raad (SERV), de Raad van State, de Vlaamse Raad voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin (WVG), het Agentschap Opgroeien, het Kinderrechtencommissariaat, evenals de nakende rechtszaak tegen deze voorrangsregels, betekenen deze op 1 april 2024 ingevoerde regels dat momenteel slechts 10% van de plaatsen voorbehouden wordt voor kinderen in “gezondheids- of welzijnssituaties”. Waar voorheen inspanningen werden gevraagd om 20% van de plaatsen voor te behouden voor bepaalde ouders, zoals alleenstaanden, mensen met een laag inkomen of in kwetsbare situaties, geeft het nieuwe systeem de absolute voorkeur aan ouders die 80% werken. Dit vergroot sociale ongelijkheid. Evenmin gaat de partij rechtstreeks in op de crisis waarin de sector momenteel verkeert. Toch kaart ze een aantal maatregelen aan om de werkdruk te verlagen (zoals het inzetten op logistieke medewerkers en een lagere kind-begeleiderratio, hoewel zij daarbij geen concreet streefcijfer geeft) en om personeel aan te trekken en te behouden. Op dat vlak zijn vooral de hervorming van het statuut voor onthaalouders, die momenteel niet sociaal beschermd zijn, evenals de competitieve lonen relevant, hoewel de partij ook daar niet dieper op ingaat.
