Armoede (Groen)

Groen trekt met het verkiezingsprogramma de kaart van de armoedebestrijding en zet in op vele investeringen die een positieve impact kunnen hebben op mensen in armoede. Via een verhoogd overheidsoptreden, kortinginitiatieven en gratis publieke dienstverlening willen ze het verschil maken.

Groen vindt de participatie van mensen in armoede aan de samenleving maar ook aan de besluitvorming en de uitvoering van beleid essentieel. Ze willen dit structureel verankeren. 

Groen wil hogere minimumlonen en verlaging van belasting op inkomsten uit werk. De optrekking van de uitkeringen tot boven de armoedegrens wordt beloofd. Groen pleit voor een stevige hervorming van het Groeipakket waarbij sociale toeslagen worden verhoogd naarmate het inkomen lager is, een volledige indexering en extra steun aan eenoudergezinnen. 

Groen gaat voor het behoud van werkloosheidsuitkering, bescherming van mensen in precaire contracten, sterke arbeidsbemiddelingsdiensten en meer jobs in de sociale economie. 

De ambitie om het statuut samenwonende te hervormen ontbreekt in de voorstellen rond samenhuizen en huurwoningen. Daar is er te weinig aandacht voor mensen met lage inkomens en uitkeringen. 

Er is een ambitieus plan voor meer sociale woningen waarbij wachtlijsten weggewerkt worden, het aantal woningen verdubbelt en huren op de private huurmarkt wordt gereguleerd via maximale huurprijzen voor slecht geïsoleerde woningen en een verruimde huurtoelage.

Groen pleit voor een veralgemeende derdebetalerssysteem, meer wijkgezondheidscentra en de automatische toepassing van de verhoogde tegemoetkoming. In verband met toegankelijke en betaalbare tandzorg gaan de voorstellen niet verder dan meer samenwerking tussen zorgverleners. 

De toegang tot vrije tijd wordt gekoppeld aan toerisme en de betaalbaarheid van cultuur wordt voorzien via de uitrol van een UiTPAS over heel Vlaanderen. 

Op het vlak van kinderopvang en onderwijs is Groen ambitieus. Ze gaan voor volledig kosteloos onderwijs, meer samenwerking tussen scholen en ouders en pleiten voor inkomenstarieven in alle kinderopvanginitiatieven.

In het partijprogramma van Groen vond het Netwerk tegen Armoede de volgende hefbomen terug:

Participatie van mensen in armoede

• Participatie van mensen in armoede aan de samenleving, besluitvorming en uitvoering van het beleid structureel verankeren in het besluitvormingsproces.
• Het uitvoeren van armoedetoetsen vóór de invoering (ex ante), gedurende de uitvoering (ex durante) en na afloop (ex post) van nieuwe beleidsmaatregelen. 

Inkomen boven de armoedegrens

• Welvaartsgarantie: bijpassing tot aan de armoedegrens, zowel voor wie werkt aan een inkomen onder de armoedegrens als voor wie sociale bescherming heeft via een uitkering. 
• Minimumlonen meteen verder optrekken naar minstens 60% van het mediaaninkomen. Zo zorgen we ervoor dat werken loont. 
• Optrekken van de uitkeringen tot boven de armoedegrens.
• Hervorming van het Groeipakket: verhogen van sociale toelagen voor gezinnen naarmate het inkomen lager is en extra steun geven aan eenoudergezinnen. 
• Volledige indexering van de kinderbijslag (in het Groeipakket).
• Individualisering van de rechten door het statuut van samenwonende af te schaffen. Dit betekent dat de uitkeringen waar alleenstaanden recht op hebben ook volledig aan samenwonenden worden toegekend, zowel wat betreft de werkloosheidsuitkering als de ziekte-uitkering.

Gezondheidszorg

• Veralgemeende derdebetalersregeling: enkel remgeld aan te rekenen bij een bezoek aan de dokter.
• De verhoogde tegemoetkoming automatisch toekennen aan iedereen die aan de inkomensgrenzen voldoet.
• Meer wijkgezondheidscentra/medische huizen waar je artsen en andere zorgverleners kan raadplegen zonder te moeten betalen. 

Kinderopvang

• Alle kinderopvanginitiatieven laten werken met bijdragen afhankelijk van het inkomen. 
• Kinderopvang gratis voor gezinnen met de laagste inkomens. 
• Kind-begeleiderratio 5 op 1: maximaal vijf kinderen per begeleider in de kinderopvang. 

Onderwijs 

• Gratis en kosteloos onderwijs met gratis schoolmateriaal en voldoende werkingsmiddelen voor scholen. 
• Op termijn een maximumfactuur in het secundair onderwijs, zoals in het basisonderwijs. Kostendekkende schooltoelages voor gezinnen met lage inkomens.
• Verbod op het werken met incassobureaus bij het innen van onbetaalde schoolfacturen.
• Participatief armoedebeleid op scholen: inzetten op communicatie met ouders en vorming van leerkrachten over de leefwereld van gezinnen in armoede.

Vrije tijd 

• Groen koppelt het recht op vrije tijd aan het recht op vakantie en betaalbaar toerisme: een verhoogde korting van 80% op het aanbod van Iedereen Verdient Vakantie voor mensen met een verhoogde tegemoetkoming. 
• De UiTPAS uitrollen in elke gemeente en meer inzetten in het bereiken van kansengroepen en verenigingen (Toepassing UiTPAS aan kansentarief)

Werk 

• Werkloosheidsuitkeringen: geen degressiviteit, geen beperking in de tijd of verplichte gemeenschapsdienst
• Investeren in diensten voor arbeidsbemiddeling (VDAB en ACTIRIS) 
• VDAB die werkgevers helpt bij het uitschrijven van vacatures. Ook werkzoekenden die nog niet 100% aan de functievereisten voldoen, krijgen een kans, met de nodige begeleiding of bijscholing 
• Meer jobs in de sociale economie: van 50.000 naar 100.000 jobs. Sociale tewerkstelling levert menselijk, maatschappelijk én economisch op.

Wonen 

• Sociale woningbouw verdubbelen en bestaande woningen verduurzamen: 200.000 extra klimaatneutrale en gezonde huurwoningen aan verlaagd tarief.
• Sociale huurwoningen niet afhankelijk maken van voorwaarden, zoals de kennis van het Nederlands. 
• Huurpremie: snellere en automatische toekenning van de Vlaamse huurpremie voor wie wacht op een sociale woning. 
• Systeem van geconventioneerde huur: wanneer een verhuurder beslist te verhuren aan een kandidaat-huurder die recht heeft op een huursubsidie of huurpremie, wordt het steunbedrag in mindering gebracht op de huurprijs (bepaald op basis van geobjectiveerde richthuurprijzen) en onmiddellijk aan de verhuurder uitbetaald.

Sociale klimaattransitie 

• Extra voorfinanciering om woningen energiezuinig te maken, ook op maat van mensen met een laag inkomen via een meteen inzetbare renovatiebon van 10.000 tot 25.000 euro, die ze niet moeten terugbetalen.
• Beter en goedkoper openbaar vervoer: abonnement voor het openbaar vervoer voor 12 euro per jaar.

Digitalisering

• Internet als basisdienst: het sociaal internettarief dat automatisch wordt toegekend (minstens aan mensen met een verhoogde tegemoetkoming voor gezondheidszorg).
• Gratis draadloze netwerken en openbare computerruimtes vormen een belangrijke aanvulling.
• Sociale tarieven voor internet en telecom.
• Fysieke en telefonische dienstverlening garanderen via wettelijke minima bij overheidsdiensten volgens het principe Click-Call-Connect.

In het partijprogramma van Groen zag het Netwerk tegen Armoede de volgende gemiste kansen:

Gezondheidszorg

• Meer samenwerking tussen zorgverleners in de buurt (huisartsen, tandartsen, apothekers, maatschappelijk werkers, verzorgende en psychologen).
• Preventieve tandzorg: proactieve jaarlijkse uitnodiging zou standaard moeten zijn.

Reactie Netwerk tegen Armoede

We missen een ambitieus plan om tandzorg toegankelijker en betaalbaarder te maken. Het gaat namelijk de foute richting uit. Er is een tekort aan tandartsen en degenen die er zijn, de-conventioneren in groten getale. Dit zorgt voor het wegduwen van financieel zwakkere patiënten (selectie). Het gebrek aan tandzorg heeft grote gevolgen voor sociale aanvaarding maar ook grote medische consequenties (hartziekten). Tandzorg als basisgezondheidshulp wordt één van de grote uitdagingen de komende jaren.

Sociale klimaattransitie

• Mensen met een laag inkomen geven we het recht op het sociaal tarief voor energie. We breiden het sociaal tarief terug uit op basis van het inkomen en automatische toekenning. Voor klanten met een sociaal tarief voeren we bovendien een prijsplafond voor elektriciteit in. 

Reactie Netwerk tegen Armoede

De voorbije legislatuur had al een hervorming van het sociaal energietarief doorgevoerd moeten zijn. Het momentum met de energiecrisis is gemist om te hervormen. Mensen in armoede zijn de voorbije 10 jaar totaal genegeerd/vergeten in de klimaattransitie. Ze zijn immers veelal geen eigenaars van woningen (premies voor renovaties en zonnepanelen) noch eigenaar van een (schone) auto (zie vb. de elektrificatie, afbouw van het openbaar vervoer, geen sociale maatregelen om vb. deelfietsen of deelauto’s toegankelijk te maken …). Op het vlak van een sociaal rechtvaardige klimaattransitie dringt zich een grote inhaaloperatie op. Een aanzienlijk deel van het budget van het Klimaatfonds zal in de eerste plaats moeten besteed worden aan de laagste inkomens om de klimaattransitie legitimiteit te geven (zie vb. de protesten tegen LEZ- zones, dieseltaks …).