Welke kijk op structurele armoedebestrijding?
CD&V legt in armoedebestrijding een focus op werk en mensen stimuleren om aan de slag te gaan. Een menswaardig inkomen boven armoedegrens wordt beloofd, met prioriteit aan uitkeringen waar de kloof het grootst is.
CD&V voorziet een belangrijke rol voor hulpverlening en welzijnsinitiatieven in het brede middenveld bij de bestrijding van armoede. CD&V gaat voor structurele participatie van personen in armoede aan het beleid, via armoedetoetsen en blijvende erkenning van verenigingen waar armen het woord nemen.
Op het vlak van werk en werkloosheidsuitkering zien we een paradigmashift waarbij CD&V stelling neemt om werkloosheidsuitkeringen te beperken in de tijd na 3 jaar. Dit zal het armoederisico van langdurig werkzoekende vergroten en een verschuiving veroorzaken naar andere bijstandsuitkeringen, zoals het leefloon. Door de degressiviteit van werkloosheidsuitkeringen verder te versterken (snellere afbouw van de hoogte van het bedrag van de werkloosheidsuitkering) en in te zetten op arbeidsbegeleiding en toeleiding naar knelpuntberoepen, wil de partij mensen sterker activeren naar een betaalde job.
CD&V pleit voor een verplichte derdebetalersregeling bij huisartsen, tandarts, kinesist en logopedist. Er is een voorstel tot verdere uitbouw van de maximumfactuur in de gezondheidszorg. Dit zijn positieve voorstellen in de strijd tegen armoede, ze verhogen de betaalbaarheid en toegang van de eerstelijnsgezondheidszorg.
In het onderwijs gaat CD&V voor de inzet van brugfiguren op school. Helaas gaan ze niet voor schooltoelages die kostendekkend zijn voor gezinnen in armoede, noch voor het voluit ondersteunen van scholen in functie van een kostendekkend schoolbeleid.
Op het vlak van toegang tot cultuur, sport en toerisme pleit CD&V voor de uitrol van een bovenlokale UiTPAS met uitbreiding naar toeristische activiteiten en een meer getrapt systeem voor kansentarief (zo komen meerdere inkomensgroepen aan bod en worden sociale voordelen geleidelijker afgebouwd).
Sociaal wonen wordt versterkt door de invoering van een afdwingbaar sociaal bindend objectief, waarmee gemeenten hun sociale huurwoningen moeten realiseren. Het verlagen van de voorwaarde tot huurpremie tot 2 jaar wachten op sociale woning, versterkt kwetsbare huurders op de private huurmarkt. Ook een sociaal tarief voor energie op basis van inkomen wordt naar voren geschoven. Allemaal maatregelen die positief bijdragen aan de strijd tegen armoede.
De ambities op het vlak van sociale klimaattransitie en specifiek openbaar vervoer zijn minimaal. Er komt geen herziening van de beloofde basisbereikbaarheid of uitbreiding van kortingstarieven in het openbaar vervoer.
Gezien de grootorde van de noden in de kinderopvang, de aanzienlijke omvang van kinderarmoede (intergenerationele armoede) en de rol van CD&V in vorige Vlaamse regeringen, achten wij het een gemiste kans om de kinderopvang inclusiever en betaalbaarder te maken. CD&V pleit wel voor meer opvangplaatsen in de kinderopvang aan inkomenstarieven.
Welke hefbomen om armoede te bestrijden?
In het partijprogramma van CD&V vond het Netwerk tegen Armoede de volgende hefbomen terug:
Participatie mensen in armoede
- Nauwe samenwerking met en participatie van personen in armoede bij de formulering, uitwerking en evaluatie van het beleid inzake armoedebestrijding en dit op alle niveaus (Europees, federaal, Vlaams, lokaal).
- Toepassing van armoedetoetsen in de opmaak van armoedebeleid en een blijvende erkenning van de verenigingen waar armen het woord nemen.
Inkomen boven de armoedegrens
- Menswaardig inkomen voor iedereen: een groeipad uitstippelen, dat vooral de mensen steunt die de hoogste nood hebben (bv. gezinnen die het moeilijker hebben).
- Het statuut samenwonende: aanpassing in overeenstemming met nieuwe samenlevingsvormen als cohousing en zorgwonen. Door rekening te houden met de economische schaalvoordelen van samenhuizen.
- Groeipakket is een onvoorwaardelijk recht van het kind en een door ouders vrij te besteden maandelijks bedrag.
- Automatische toekenning van sociale voordelen en op basis van het inkomen.
Gezondheidszorg
- Verplichting van derdebetalersregeling voor huisartsen, tandartsen en kinesisten.
- Verdere uitbouw van de maximumfactuur in de gezondheidszorg.
- De regel dat patiënten 25% minder krijgen terugbetaald wanneer ze gebruikmaken van een niet-geconventioneerde kinesist, vroedvrouw of paramedicus, moet worden afgeschaft. Een patiënt mag niet gestraft worden voor de keuze van de zorgverlener om zich al dan niet te conventioneren.
- 1 OverKop-huis per eerstelijnszone
Kinderopvang
- Om kwaliteitsvolle opvang te organiseren moeten kinderbegeleiders voldoende tijd kunnen besteden aan elk kind: daarom de kind-begeleiderratio verlagen naar 5:1.
Onderwijs
- Duidelijk handelingskader voor het ondersteunen van gezinnen in armoede door te voorzien in ondersteuning van scholen in het ontwikkelen van expertise rond armoede.
- Brugfiguren om de welzijnsnoden van leerlingen op scholen op te pikken en de nodige verbinding te maken met het lokaal welzijnsaanbod.
- Installeren van een boekengarantie zodat alle leerlingen tijdig beschikken over de nodige leermiddelen, ook wanneer de school zou werken met een externe leverancier.
Vrije tijd
- UiTPAS uitrollen over heel Vlaanderen zodat we de veelheid aan kortings-, voordeel-, klanten- en kansenpassen herleiden tot 1 succesvol, geautomatiseerd systeem.
- Kortingstarief UiTPAS: Getrapt ondersteuningssysteem bij het kansentarief zodat het geen ‘alles of niets’-ondersteuning is
Wonen
- Een afdwingbaar Bindend Sociaal objectief dat bepaalt hoeveel bijkomende sociale huurwoningen een gemeente moet realiseren
- Huurpremie: beschikbaar maken voor mensen die minstens 2 jaar wachten op een sociale woning
Sociale klimaattransitie
- Sociaal energietarief op basis van het inkomen en degressieve ondersteuning, dat rekening houdt met het aantal leden binnen het gezin.
Digitalisering
- Bij de toeleiding naar sociale rechten moeten fysieke dienstverlening (vrije inloop) en telefonisch contact altijd mogelijk zijn.
Welke gemiste kansen om armoede te bestrijden?
In het partijprogramma van CD&V zag het Netwerk tegen Armoede de volgende gemiste kansen:
Werk
- Werkloosheidsuitkering beperken in de tijd na 3 jaar
- Degressieviteit: werkloosheidsuitkering optrekken in een eerste periode en nadien scherper laten dalen
Reactie Netwerk tegen Armoede
Door de beperking van werkloosheid in de tijd en degressiviteit van uitkeringen te versterken, zal het armoederisico van langdurig werkzoekenden vergroten en een verschuiving veroorzaken naar andere bijstandsuitkeringen zoals het leefloon.
Zet in op integrale begeleiding op maat en behoud het recht op werkloosheidsuitkering. Enkel zo zal de afstand tot de arbeidsmarkt niet groter worden en mensen kunnen toegeleid worden naar (aangepast) (werkbaar) werk.
Kinderopvang
- Extra 10.000 plaatsen aan inkomenstarief in de kinderopvang
- Extra flexibele uren en aanbod voor kinderen met extra zorgnoden
- Organisatoren van kinderopvang die dat wensen en aan de voorwaarden voldoen, moeten de mogelijkheid hebben om over te stappen naar inkomensgerelateerde kinderopvang.
- De overheid komt tegemoet aan een deel van de kosten voor kinderopvang. Om de impact van die ondersteuning te vergroten, verhogen we de fiscale aftrekbaarheid van opvangkosten en laten we de fiscus die kosten vooraf invullen op de belastingaangifte.
Reactie Netwerk tegen Armoede
Gezien de grootorde van de noden in de kinderopvang, achten wij het een gemiste kans om kinderopvang niet inclusiever en betaalbaarder te maken. CD&V gaat niet in op de voorrang voor werkende ouders, die recent, mede door hen, in de huidige regering werd ingevoerd. De voorrangsregeling voor werkende ouders is duidelijk een achteruitgang voor de strijd tegen armoede en de kansen voor kinderen uit kwetsbare gezinnen.
Onderwijs
- Versterken van de schooltoeslag (via de selectieve participatietoeslag: jaarlijkse toeslag als het gezinsinkomen voldoet aan de inkomensvoorwaarde).
- Schooltoeslag die is afgestemd op de reële kostprijs van de gekozen studierichting.
- Meer controle op de kostenbeperking van scholen, door de onderwijsinspectie inzage te geven in het kostenbeleid.
- Evaluatie van impact van een maximumfactuur op de werking van scholen.
Reactie Netwerk tegen Armoede
Er is geen volle inzet op een kostendekkende schooltoeslag en we missen de kans om voluit te gaan voor een kostendekkend schoolbeleid via de invoering van maximumfactuur in het secundair onderwijs.
Sociale klimaattransitie
- Eengemaakt openbaar vervoer zodat je met dezelfde kaart het land doorkruist
Reactie Netwerk tegen Armoede
Een eengemaakte kaart mét een sociaal tarief (dat wordt nu niet voorzien) zou vooruitgang kunnen betekenen. Probleem is wel dat er geen herziening van de beloofde basisbereikbaarheid of uitbreiding van kortingstarieven in het openbaar vervoer voorzien is. Een gemiste kans dus.
Digitalisering
- Uitbreiding van digibanken (locaties waar mensen terechtkunnen met digitale vragen)
- Creatie van buurtpunten om toegang tot internet en tot digitale toestellen te geven
Reactie Netwerk tegen Armoede
Er zijn geen voorstellen tot een betaalbaar initiatief dat mensen zelf in staat stelt om soft en hardware aan te kopen voor gebruik in hun private levenssfeer (thuis).