Analyse LGBTI+
çavaria analyseerde de partijprogramma’s van de zeven grootste Vlaamse partijen
Hoe screende çavaria de partijprogramma’s?
In juni 2023 bracht çavaria haar eisenpakket uit. Daarin staan 73 eisen over 8 LGBTI+ thema’s. We checkten of de onderwerpen van die eisen aan bod komen in de partijprogramma’s en op welke manier. Hieronder belichten we 9 van çavaria’s eisen. We kopieerden letterlijke passages uit de partijprogramma’s van cd&v, groen, N-VA, Open Vld, PVDA, Vlaams Belang en Vooruit. Wanneer de intentie van de partij volledig overeenkomt met de eis van çavaria, geven we dit aan met een ‘=’ bij die partij. Wanneer dit niet of niet volledig overeenkomt met de eis van çavaria of simpelweg niet aan bod komt in het partijprogramma, staat er een ‘≠’. Wanneer de partijen algemenere termen gebruiken zoals ‘diversiteit’ en ‘discriminatie’, gingen we na of ze daaronder ook seksuele oriëntatie, genderidentiteit en -expressie en seksekenmerken begrepen.
Een volledig overzicht van alle eisen van çavaria, getoetst aan de partijprogramma’s, vind je op https://cavaria.be/stemvooronsallemaal.
EIS 1: In alle lerarenopleidingen is er een verplichte module waarin toekomstige leerkrachten leren hoe ze LGBTI+ acceptatie in de school en maatschappij kunnen vergroten.
Waarom deze eis? In de schoolklimaatenquête van çavaria zei 60% van de LGBTI+ deelnemers dat ze zich onveilig voelen op school. Als leerkrachten zich actief inzetten voor een inclusief schoolklimaat, verbetert het veiligheidsgevoel. Maar daarvoor hebben ze de nodige info, methodes en ruimte nodig.
Geen vermelding in het partijprogramma.
- “Binnen de lerarenopleiding en de leerplannen zal er meer aandacht besteed worden aan gender en seksuele diversiteit.”
- “Leerkrachten worden, onder andere via navorming en professionalisering, voldoende opgeleid om met diversiteit in alle vormen om te gaan. Daarbij is er aandacht voor (impliciete) vooroordelen.”
- “In de lerarenopleiding voorzien we een module waarin toekomstige leerkrachten tools en vaardigheden leren om effectief om te gaan met discriminatie en racisme in de klas. Ook ‘bystander training’ wordt hierin opgenomen, zodat leerkrachten beter kunnen ingrijpen wanneer er in de klas of op school incidenten van grensoverschrijdend gedrag, racisme of discriminatie zich voordoen.”
- “In onze samenleving moeten mensen van elk gender en elke geaardheid veilig en vrij kunnen leven. We hebben hier bijzondere aandacht voor in bijvoorbeeld opleidingen, sensibiliseringscampagnes en omstaanderstrainingen voor professionals.”
- “Leraren maar ook welzijns- en zorgverleners, spelen een grote rol in LGBTQI+ acceptatie. We willen dat toekomstige professionals zijn uitgerust met de kennis en vaardigheden om bij te dragen aan een inclusievere samenleving.”
- “Vandaar het belang om van jongs af aan in te zetten op preventie en sensibilisering. Dat begint bij opleiding voor de directies en leerkrachten, zodat zij elke dag op een gepaste manier kunnen omgaan met pestgedrag, haatspraak of polarisatie.”
- “Het Vlaams Belang wil geen genderideologie in de kleuter-, lagere en middelbare scholen.”
- “Het Vlaams Belang wil een onafhankelijk onderzoek naar de aanwezigheid van de woke-ideologie in het hele Vlaams onderwijs, omdat die leidt tot (zelf)censuur van studenten en personeel.”
- “Het Vlaams Belang wil een regeringscommissaris van de Vlaamse overheid die toeziet op de naleving van het anticensuurbeleid, met bijzondere aandacht voor het autonome onderwijs.”
- “Onderwijs moet oude rolpatronen en genderstereotypen doorbreken. We moderniseren de seksuele en relationele opvoeding en verankeren ze in de eindtermen. Zo zorgen we er o.a. voor dat discriminatie, seksueel geweld of grensoverschrijdend gedrag kunnen worden voorkomen. We zetten hierbij ook omstaanderstrainingen en train-the-trainertrajecten in. We verankeren de kennis omtrent gender en seksuele diversiteit bij leraren door dit op te nemen in de lerarenopleiding.”
EIS 2: Er is regelmatig onderzoek naar LGBTI+ inclusie en het welzijn van LGBTI+ personen op de arbeidsmarkt, onder andere via praktijktesten. De overheid doet dit onderzoek zelf of voorziet het nodige budget.
Waarom deze eis? Er is weinig recent onderzoek naar de ervaringen van LGBTI+ personen op de werkvloer. Dit is nodig om te weten welke uitsluiting zij ervaren, wat die uitsluiting veroorzaakt, welke maatregelen nodig zijn en werken.
- “Racisme en discriminatie moeten met alle mogelijke middelen, inclusief praktijktesten, opgespoord en bestreden worden.”
Geen vermelding in het partijprogramma.
Geen vermelding in het partijprogramma.
- “De overheid voert regelmatig en herhaaldelijk onderzoeken uit naar welzijn van LGBTQI+ personen in het algemeen, in het onderwijs en op de werkvloer.”
- “We werken met praktijktesten om discriminatie op de arbeidsmarkt of woningmarkt op te sporen en sanctioneren indien nodig.”
- “Om discriminatie in al haar vormen te stoppen, moet ze bestraft kunnen worden. Er is een antidiscriminatiewetgeving, maar als de overheid discriminatie niet opspoort, blijven deze wetten dode letter. Met praktijktesten brengen we daar verandering in. De verschillende overheden voeren zelf praktijktesten uit op de arbeidsmarkt en woningmarkt. Ook praktijktesten uitgevoerd door erkende middenveldorganisaties gelden als bewijslast in de rechtbank. In de eerste plaats reageren we op overtreders met bewustmaking en een officiële waarschuwing. Indien nodig, gaan we over tot sancties. We straffen werkgevers en vastgoedbedrijven in verhouding tot de grootte van hun onderneming.”
- “Het Vlaams Belang wil geen positieve discriminatie op de arbeidsmarkt, geen anonieme praktijktesten.”
- “We willen dat iedereen die kan werken ook echt de kans krijgt om te werken. Discriminatie op de arbeidsmarkt kan absoluut niet. Daarom zorgen we ervoor dat er systematisch praktijktesten gebeuren, die zowel sensibiliserend als sanctionerend werken. Zo garanderen we dat iedereen gelijk behandeld wordt op onze arbeidsmarkt.”
- “Gender, geslacht en geaardheid mogen geen enkele rol spelen voor je kansen op aanwerving of promotie. De overheid speelt hier een voortrekkersrol in en gebruikt praktijktesten om discriminatie op te sporen.”
EIS 3: Er zijn grotere budgetten voor voor de conventie transgenderzorg van 1 oktober 2017 zodat elk ziekenhuis kan instappen.
Waarom deze eis? Grotere budgetten zouden ervoor zorgen dat elk ziekenhuis dat wil, kan instappen in de conventie. Daardoor zouden ze onder andere terugbetaling kunnen voorzien voor psychosociale begeleiding. Dat zou de zorg voor trans personen financieel toegankelijker maken.
Geen vermelding in het partijprogramma.
- “We vragen ook bijzondere aandacht voor de wachtlijsten in de transgenderzorg. De conventie transgenderzorg moet uitgebreid worden naar meerdere genderteams verspreid over Vlaanderen om ook de financiële drempels naar multidisciplinaire teams te verlagen.”
Geen vermelding in het partijprogramma.
- “Voldoende budgetten zijn gegarandeerd voor de conventie transgenderzorg van 1 oktober 2017.”
- “We voorzien op meer plaatsen transgenderzorg om de wachtlijsten terug te dringen en maken de terugbetaling van medisch noodzakelijke ingrepen en psychosociale begeleiding mogelijk.”
- “Daarnaast willen we inzetten op meer personeel en onderzoek om de wachtlijsten in de trans zorg aan te pakken. Een uitbreiding van het aantal ziekenhuizen en zorgpraktijken met transgenderzorg is daarvoor een must. We willen ook een einde maken aan het psychiatriseren van trans personen, ook minderjarigen.”
Geen vermelding in het partijprogramma.
Geen vermelding in het partijprogramma.
EIS 4: Er zijn een verbod op ingrepen bij intersekse personen die medisch niet noodzakelijk zijn en een strikte en gedetailleerde maatregel voor geïnformeerde toestemming.
Waarom deze eis? Nog steeds ondergaan intersekse kinderen ingrijpende operaties om een aantal van hun geslachtskenmerken te veranderen. Op enkele uitzonderingen na, vormen intersekse variaties geen risico voor de lichamelijke of psychische gezondheid. Deze operaties zijn dus niet nodig voor de ontwikkeling, de gezondheid, het toekomstige intieme leven of de vruchtbaarheid van het kind. Dit terwijl de operaties voor pijnlijke gevolgen zorgen en vernederende opvolging, zoals vaginale betastingen en het inbrengen van anale sondes om het erectievermogen te controleren. De psychologische trauma’s en fysieke schade zijn vaak onomkeerbaar. De huidige wetgeving volstaat niet om de fysieke integriteit van intersekse personen te beschermen.
Geen vermelding in het partijprogramma.
- “De Belgische grondwet waarborgt voor iedereen het recht op lichamelijke integriteit en sinds 2002 bestaat er een wet voor de bescherming van patiëntenrechten. Toch ondergaan intersekse kinderen nog te vaak ingrijpende operaties om een aantal van hun geslachtskenmerken te veranderen. Op enkele uitzonderingen na vormt intersekse geen risico voor de lichamelijke of psychische gezondheid. In 2021 nam de Kamer van Volksvertegenwoordigers unaniem een resolutie aan om onnodige operaties bij intersekse minderjarigen te verbieden. Groen wil dit verbod wettelijk verankeren.”
Geen vermelding in het partijprogramma.
Geen vermelding in het partijprogramma.
- “We zetten sensibiliseringscampagnes op voor artsen en medisch personeel om te voorkomen dat intersekse personen buiten hun wil om geslachstoewijzende operaties ondergaan.”
Geen vermelding in het partijprogramma.
- “Artsen en zorgverleners worden geïnformeerd, gesensibiliseerd en opgeleid over de implicaties van het uitvoeren van geslachtscorrecties bij intersekse kinderen, zodat er in beginsel geen medische handelingen worden uitgevoerd zonder toestemming van het kind zelf. We zetten in op de begeleiding, erkenning, waardering en zorg – zowel psychosociaal als medisch – van intersekse personen.”
EIS 5: Er is een juridische regeling voor meer-ouderschap waardoor meer dan twee mensen juridisch ouder kunnen zijn van een kind.
Waarom deze eis? Het getrouwde heterokoppel is niet de enige vorm van ouderschap. In de praktijk bestaat meerouderschap waarbij meer dan twee mensen een kind opvoeden. Iedereen in die gezinssamenstelling heeft nood aan dezelfde rechten.
- “Het concept van ‘meerouderschap’, waarbij ook de geboorte- of eerste ouders van het geadopteerde kind een erkende rol blijven spelen, moet juridisch onderzocht en uitgewerkt worden.”
Geen vermelding in het partijprogramma.
Geen vermelding in het partijprogramma.
Geen vermelding in het partijprogramma.
Geen vermelding in het partijprogramma.
Geen vermelding in het partijprogramma.
- “We ontwerpen een kader voor meerouderschap in het belang van het kind. Zo maken we het mogelijk dat er ook voor sociale ouders naast de “juridische” ouders een belangrijke rol weggelegd is in de opvoeding van het kind.”
EIS 6: Er zijn structureel middelen voor internationale solidariteit met LGBTI+ personen.
Waarom deze eis? Wereldwijd moet iedereen hun mensenrechten kunnen uitoefenen ongeacht hun seksuele oriëntatie, genderidentiteit of seksekenmerken. Om dat waar te maken moet België een LGBTI+ inclusief buitenlands beleid voeren dat actief aandacht besteedt aan de solidariteit met LGBTI+ personen. En dat steeds met de wensen van de lokale LGBTI+ gemeenschappen voorop.
- “LBGTQIA+ rechten staan wereldwijd onder druk, waardoor steeds meer mensen geconfronteerd worden met ernstige vormen van discriminatie, intimidatie en geweld. Relaties tussen personen van hetzelfde geslacht worden in 67 VN-lidstaten als een strafbaar feit beschouwd. In 42 VN-lidstaten staan er beperkingen op de vrijheid van meningsuiting rond seksuele en genderdiversiteit. Ook hier moet het ontwikkelingsbeleid specifiek aandacht voor hebben, door middel van samenwerking met lokale LBGTQIA+ -organisaties (zoals nu al gebeurt met Cavaria in de regio van de Grote Meren) met het oog op financiële duurzaamheid en organisatieontwikkeling, en op informatie-uitwisseling over seksuele en genderdiversiteit, mensenrechten en het vormen van coalities en samenwerkingsverbanden.”
- “Er komen ook middelen voor internationale solidariteit met LGBTQI+ personen.”
- “We hebben in het bijzonder oog voor de rechten van vrouwen en van de LGBTQI+ gemeenschap in onze partnerlanden.”
Geen vermelding in het partijprogramma.
- “We stimuleren de participatie en empowerment van vrouwen, meisjes en LGBTI+ personen in ontwikkelingssamenwerkingsprojecten.”
Geen vermelding in het partijprogramma.
Geen vermelding in het partijprogramma.
EIS 7: Mannen die seks hebben met mannen (MSM) worden niet als groep uitgesloten van bloeddonatie.
Waarom deze eis? Als man die seks heeft met mannen mag je alleen bloed geven wanneer je vier maanden geen seksuele contacten hebt gehad. Dit is uitsluiting op basis van een identiteitskenmerk. Çavaria vindt dat discriminatie. Uitsluiting zou moeten gebeuren op basis van individueel risicogedrag, ongeacht seksuele oriëntatie.
Geen vermelding in het partijprogramma.
Geen vermelding in het partijprogramma.
Geen vermelding in het partijprogramma.
Geen vermelding in het partijprogramma.
- “We stellen samen met het Rode Kruis een nieuwe, veilige richtlijn rond bloeddonatie op die zich baseert op individueel risicogedrag en niet op seksuele oriëntatie.”
Geen vermelding in het partijprogramma.
- “Het is belangrijk dat de uitsluitingsperiode van bloeddonatie door mannen die seks hebben met mannen zo kort mogelijk is. We volgen nauwgezet de wetenschappelijke adviezen, de epidemiologische situatie en voorbeelden uit het buitenland op, om te garanderen dat de uitsluitingsperiode niet langer dan strikt noodzakelijk is om de veiligheid van de ontvanger te beschermen.”
EIS 8: Persmisdrijven komen voor de strafrechtbank (art. 150 GW) zodat er effectief vervolging is van geschreven LGBTI+ fobe haatboodschappen.
Waarom deze eis? Persmisdrijven zoals online LGBTI+ haat worden nu behandeld voor het Hof van Assisen. Die procedure duurt lang en is duur. Daardoor worden haatboodschappen tegen LGBTI+ mensen vaak niet vervolgd.
- “Daarnaast moet haatspraak ook effectief vervolgd kunnen worden. Dat laat vandaag nog te wensen over. Dat komt omdat alle haatboodschappen, behalve racistische boodschappen, voor het hof van assisen komen. Dat is een omslachtige, tijdrovende en dure procedure. In praktijk komt dat erop neer dat alle geschreven haatspraak die geen racistisch motief heeft – denk maar aan haat jegens LGBTQIA+-personen of moslimhaat – niet vervolgd kan worden.
We zorgen ervoor dat alle drukpersmisdrijven die ingegeven zijn door een discriminerende drijfveer, voor de correctionele rechtbank kunnen komen. Deze correctionalisering kadert voor ons binnen een bredere herziening van het artikel 150 van de Grondwet, waarbij ook daden van terrorisme door de correctionele rechtbank moeten kunnen vervolgd worden.”
- “We herzien artikel 150 van de grondwet zodat drukpersmisdrijven voor alle discriminatiecriteria correctioneel kunnen behandeld worden.”
Geen vermelding in het partijprogramma.
Geen vermelding in het partijprogramma.
Geen vermelding in het partijprogramma.
Geen vermelding in het partijprogramma.
- “Alle strafbare haatspraak, online en offline, moet vervolgd worden. We maken geen onderscheid tussen verschillende discriminatiegronden. Op die manier zorgen we ervoor dat niet enkel racistische haatspraak, maar ook seksistische haatspraak of haat ten aanzien van de LGBTQI+-gemeenschap effectief wordt aangepakt.”
EIS 9: Er zijn voldoende opvangstructuren om personen die internationale bescherming vragen op te vangen. Alle opvangstructuren voorzien hoofdzakelijk individuele kamers en sanitair, om de privacy en het welzijn van alle bewoners te garanderen. Dit verhoogt het welzijn en de veiligheid van LGBTI+ bewoners.
Waarom deze eis? LGBTI+ personen in asielopvang ervaren onveiligheid en geweld. Individuele opvangfaciliteiten zoals
- “In ons opvangmodel kiezen we voor een evenwicht tussen collectieve en individuele opvang. Asielzoekers met een hoge kans op erkenning en kwetsbare profielen worden toegeleid naar de individuele opvang. We maken het voor gemeenten ook aantrekkelijk om lokale opvanginitiatieven te voorzien door middel van voldoende federale ondersteuning voor dergelijke plaatsen.”
- “Groen wil evolueren naar een kleinschalig, duurzaam en flexibel opvangmodel met voldoende buffercapaciteit voor crisissituaties. Kleinschalige opvang moet de norm zijn, gezien de voordelen die hieraan verbonden zijn. Het zorgt voor een meer huiselijke sfeer en bevordert de participatie en interactie met de wijk. Kleinschalige opvang biedt ook meer veiligheid aan kwetsbare groepen, zoals kinderen, LGBTQI+-vluchtelingen en slachtoffers van gendergerelateerd geweld. LOI-plaatsen kosten ook minder dan plaatsen in collectieve opvangcentra.”
- “Er worden specifieke, aangepaste opvangplaatsen gecreëerd voor LGBTQI+-vluchtelingen en slachtoffers van seksueel geweld. LGBTQI+-vluchtelingen worden in een stedelijke omgeving opgevangen, om hen in staat te stellen om makkelijker een netwerk uit te bouwen en toegang te vinden tot het ondersteunend middenveld.”
“We herleiden de opvang voor verzoekers van internationale bescherming daarom tot louter collectief, sober, tijdelijk en enkel voor wie zelf onvoldoende bestaansmiddelen heeft. De lokale opvanginitiatieven in individuele huizen en appartementen doven we uit.”
Geen vermelding in het partijprogramma.
- “Sommige asielzoekers zijn hun land ontvlucht omdat ze slachtoffer waren van vervolging vanwege hun seksuele geaardheid of hun genderidentiteit. Zij dienen opvang te krijgen in degelijke, kleinschalige structuren met gesensibiliseerd personeel.”
Geen vermelding in het partijprogramma.
Geen vermelding in het partijprogramma.
